1. | -famili-(#L) | dźja- | Ĉin.: 家 [jiā] (en 家庭 [jiātíng], 家屬 [jiāshŭ]) | dźjadújka | tjurka (kiel familio) |
2. | -familieg-(#L) | dźjo-(#1) | dźjourála | urala (kiel familiego) | |
3. | -grup-(#L) | zu- | Ĉin.: 组 (組) [zŭ] | zusláva | slava (kiel grupo) |
4. | -lingva | ki- | Sva.: kiswahili | kivéna | rus-lingva |
1. | simila | -ems-(#1) | Turk.: -(i)msi | gjúpemsa | stulteca |
1. | foje | -mul(#1) | Kiĉ.: -mul | ojn-mul(#1) | unufoje |
2. | naskito | -ujz- | Turk.: -üz (-iz) | ekujzori | ĝemeloj |
1. | ajn | dew-(#1)(#J) | Mn.Pr.: dêiwas, deiwas, deiws, deywis + Ĉeĥ.: ví | dew-náne | kiu ajn |
2. | nemt-(#2) | Hung.: nem + Mong.: medeh | nemt-kve | ||
3. | nevim-(#2) | Ĉeĥ.: ne + Ĉeĥ.: vím | nevim-kvo | kio ajn | |
4. | śvî-(#3)(#J) | Enc.: e(#4) "ne" + Ĉeĥ.: ví | śvîkve | kiu ajn | |
5. | kiu scias | namt- | Jap.: nan(i) + Mong.: medeh | namt-kvílan | kiu scias kie |
1. | ajn | -libe(#1) | Rus.: -либо [libo] & Lat.: -libet | kve-líbe | kiu ajn |
2. | -vujs(#2) | Ger.: würde & Angl.: would & Pŝt.: wú- [ŭu-] + Lat.: esse |
kve-vujs | ||
3. | ĉiu [pron.] | -pan- | Gr.: παν [pan] | vo-pan-e | ni ĉiuj |
4. | nur [pron.] | -tik- | Lit.: tik | vo-tik-e | nur ni |
1. | antaŭa | geo- | Kant.: geo6 | geogódipi | en/ dum la antaŭa jaro |
2. | ĉiu- | moj- | Vj.: mọi | moj-dín(aw) | ĉiutage |
3. | ligno- | pu- | Fin./Est.: puu | pupláto | breto |
4. | muzik-; son- | pû-(#1) | Gua.: pu | pûsíli | kordo |
5. | rivero de | ći- | Ind.: ci | ći-ajásu | rivero de erco(j) |
6. | sekva | raj- | Jap.: rai- | rajdíno | sekva tago |
1. | arbo | -aswu | Aĉum.: asw?u 'tree' | bátil-àswu | prunarbo, prunujo |
2. | estonta | -raŋ | Gua.: rã | śáti-raŋ | fianĉino (estonta edzino) |
3. | iama, eksa | -kwe | Gua.: -kue(-ngue) | dóstu-kwe | eksamiko |
4. | -infano, -fil(in)o | -ajś- | Sr.: yaazu [jâŝi]® + parta inversigo | Paol-ajśu | Paŭlo-filo |
5. | kara | -cin(#1) | Naŭ.: -tzin | Rénu-cin | kara Reneo |
6. | -likvo | -us-(#2) | Mon.: ус [us] | dítuso | lakto |
7. | paĉjo … | -apja(#3) | Tulu.: appa, appè | Mónu-apja | paĉjo Monuo |
8. | panjo … | -ama(#3) | Tam.: ammaa | Íti-àma | panjo Itino |
9. | -planto | -ilć- | Snĉ.: -iɬč | málseŋ-ilći | mirtelujo |
10. | regiono | -akti | Gl.: -actis | Rújg-akti | regiono Rugeno |
11. | riverego | -ali | Trk.: ala | Bêrali | bruna riverego |
12. | salo | -śjo(#4) | Jap.: shió | píkaśjo | kuir-salo |
13. | sam-X-ano | -daś- | Turk.: -daş | dîn-daśo | samreligiano |
14. | sen -a | -tlena | Hung.: -tlen | súvotlena | senakva |
Por tio ekzistas diversaj grupoj de afiksoj, kiuj troviĝas jene:
Mi reordigis ĉion ĉi tie laŭ la libro "Esperanto-pola vortaro", paĝoj 15-17.
1. | bi- | Lat. | ĥem. | snew- | Eg.: snéwe | snewbéśa | bimetala |
snewújvi | bigamio | ||||||
2. | centi- | Lat. | fiz. | juz- | Uzb.: juz '100' | juzśikáli | centilitro |
3. | deci- | Lat. | fiz. | môz-(#1) | el zom inversante la sekvon de la literoj | môzśikáli | decilitro |
4. | deka- | Gr. | fiz. | zom- | Ling.: zómi 'zehn' | zomśikáli | dekalitro |
5. | di-(#2) | Gr. | ĥem. | snew- | Eg.: snéwe | snewjáŋido, snewíltido |
dioksido |
6. | giga- | Gr. | fiz.: 109, komp. | ljun- | Keĉ.: lluna | ljunvólto | gigavolto |
7. | hekto-(#P) | Gr. | fiz. | ŋam- | Ling.: nkámá | ŋamśikáli | hektolitro |
8. | hiper- | Gr. | fiz. | úpar- | varianto de úpre' "super" | ùpardéna | hipersona |
ùparrúwa | hiperaktiva | ||||||
9. | hipo- | Gr. | ĥem., fiz. | zim- | varianto de zem' "sub" | zimjóndazito | hipoklorito |
10. | infra- | Lat. | fiz. | zimrúda | infraruĝa | ||
11. | kilo- | Gr. | fiz.: 103 | ŋin- | Vj.: nghìn | ŋinćígo | kilometro |
12. | makro- | Gr. | roa- | Maor.: roa | roavisárdo | makrokosmo | |
13. | mega- | Gr. | 106 | sej-(#3) | Mong.: сая [saja] + ablaŭto | sejtórhhu(#4) | megatuno |
mec- | Arm.: մեծ [mec] | mecćúlu | megalito | ||||
14. | mikro- | Gr. | wej- | Ĉin.: 微 [wēi, wéi] | wejpilémi | mikrofilmo | |
wejnézlo | mikroskopo | ||||||
wejújzlo | |||||||
wejvisárdo | mikrokosmo | ||||||
15. | mili- | Lat. | fiz.: 10-3 | miŋ- | Uzb.: ming '1000' | miŋśikáli | mililitro |
tas- | Geo.: ათასი [atasi] | tasśikáli | |||||
16. | miria- | Gr. | fiz.: 104 | wan- | Ĉin.: 萬 [wàn] | wan-śikáli | mirialitro |
17. | mono-(#5) | Gr. | ic- | Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy | icjáŋido, icíltido | monoksido | |
icpoansku, -i | monarĥo, -ino | ||||||
icrénka | monokromata | ||||||
pal- | vidu sub "numeraloj" | paljáŋido, palíltido | monoksido | ||||
palrénka | monokromata | ||||||
18. | pan-(#6) | Gr. | ujl- | Irl.: uile | ujlrénka | pankromata | |
ljap- | Keĉ.: llapa | ljaprénka | |||||
19. | penta- | Gr. | pram- | Km.: ប្រាំ [pram] | pramstínu(#7) | pentaedro | |
20. | per- | Lat. | ĥem. | nad- | Pl.: nad- (el nadtlenek 'peroxide' ("peroksido")) | nadjáŋido, nadíltido |
peroksido |
21. | poli- | Gr. | ćánd-(#8) | Per.: چند [čand] | ćandstínu(#9) | poliedro | |
ćandújvi | poligamio | ||||||
22. | proto- | Gr. | ling. | àsli- | Ind.: asli | àsli-kéli | protolingvo, pralingvo |
śus- | Ur.: š(v)-usë | śusásami | prototipo | ||||
śusmímbo | protozoo | ||||||
śúsono | protono | ||||||
23. | semi- | Lat. | puol- | Fin.: puoli | puolútlalo | semiacetalo | |
24. | seskvi- | Lat. | pojl- | el puol- kaj ojn mikse | pojlćíga | seskvimetra | |
25. | tele- | Gr. | vejte- | Ger.: Weite [vajtë] | vejtetókelo | telefono | |
26. | tetra- | Gr. | dor- | Kaz.: tört, Turk.: dört; Mong.: дөрвөн [dörwön] | dorstínu(#10) | tetraedro | |
nal- | Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu | nalstínu(#10) | |||||
27. | ultra- | Lat. | hujp- | Fin.: huippu | hujppérsa | ultraviola |
1. | -ac- | bot. | -ajt- | Isl.: ætt 'family' ("familio") | bérzajtori | betulacoj |
2. | -al- | bot. | -erd- | Slov.: red + parta inversigo | áwsnerdori | urtikaloj |
3. | ĥem. | -al- | = | útlalo | acetalo | |
4. | -at-(#1) | ĥem. | -at- | = | jóndazato | klorato |
5. | -ator- | teĥ. | -elg- | mallongigita el -el- + -egv- | pèrneŋúpelgu | transformatoro |
6. | -ed- | zool. | -ejm- | Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") | tlánejmori | cervedoj |
7. | -en-(#P) | zool. | -ajm- | Fin.: heimo '(taxonomy) family' ("(taksonomio) familio") + ablaŭto | ćigósajmori | mustelenoj |
8. | -hidr- | ĥem. | klorhidro | |||
9. | -icid- | ĥem., med. | -irt- | Hung.: -irtó | móhirtori | insekticidoj |
10. | -id-(#2) | ĥem. | -id- | = | hójusido | bromido |
11. | -ik- | -ik- | = | dústazika ékśo | azotika acido | |
12. | sci. | -ilm- | Turk.: ilim | júpsilmo | komputiko | |
13. | -il-(#3) | ĥem. | -uź- | Ĉin.: 物質 [wùzhì, wùzhí] | sújskuźo | karbonilo |
14. | -iliard-(#4)(#P) | mat. | -erb-(#4) | Mong.: тэрбум [terbum] | nálerbu | kvariliardo (106*4+3=1027) |
15. | -ilion-(#5) | mat. | -ujk-(#5) | Ceb.: yukot 'million' ("miliono") + parta inversigo | nálujko | kvariliono (106*4=1024) |
16. | -it-(#6) | ĥem. | -it- | = | jóndazito | klorito |
17. | med. | -dig- | el dígi "inflamo", per ablaŭto el na-déga "bruli" | bàndûdi-dígo | konjunktivito | |
kùjdígo | otito | |||||
mújdigo | rinito | |||||
18. | -metr-(#7) | teĥ. | -mitl- | mallongigita el na-míta kaj -el- | bósmitlo | vakumetro |
-ukr- | Malaj.: ukur | bósukro | ||||
19. | -oid- | -ams- | el -ems- + ablaŭto | jajsápramsu | elipsoido | |
20. | -oide-(#P) | bot. | orkidoideoj | |||
21. | zool. | homoideoj | ||||
22. | -ol- | ĥem. | -and- | Jap.(Ok.): 油, あんだ [anda] | dársinjandu | metanolo |
jíminjandu | etanolo | |||||
23. | -olog- | med. | -orv- | el órvo "kuracisto" | ûdórvo | dermatologo, haŭtkuracisto |
sci. | -elm- | el -ilm- kaj ablaŭto | éltelmu | biologo | ||
-ilmerj- | kombino el -ilm- kaj -erj- | íhhilmerju | glaciologo | |||
24. | -ologi-(#R) | med. | -ârv-(#8) | el órvo "kuracisto" kaj ablaŭto | ûdârvi | dermatologio |
sci. | -ilm- | el ílmi "scienco" | éltilmo | biologio | ||
25. | -opsid-(#P) | bot. | -emś- | el -ems- "-ec-" | púksemśori | pinopsidoj |
26. | -oz-(#9) | med., vet., bot., ĝar. | -awr- | Kaz.: ауру [auru] | îsawri | artrozo |
njárdawri | neŭrozo | |||||
tloŋékśawri | ketoacidozo | |||||
27. | ĥem. | -oz- | = | dústazoza ékśo | azotoza acido | |
érepozi | arabinozo | |||||
íks¸ozi | sakarozo | |||||
jóćozi(#10) | ribozo | |||||
piénozi | laktozo | |||||
rókśozi | glukozo | |||||
róśozi | eritrozo | |||||
rúmkozi | celulozo | |||||
sládozi | maltozo | |||||
sújtozi | galaktozo | |||||
tlóŋozi(#11) | ketozo | |||||
újvozi | fruktozo | |||||
zúrozi | ksilozo | |||||
28. | -skop- | teĥ. | -nezl- | mallongigita el na-néza + -el- | mélnézlo | termoskopo |
-ujzl- | mallongigita el na-újdza + -el- | mélujzlo |
1. | a-, an-, in-(#Ŝ)(#1) | Gr. / Lat. | un- | Ger.: un- | unátvisto | ateisto |
unbénta | amorfa | |||||
unkírvo | atomo | |||||
unpoanski | anarkio | |||||
unsérwuta(#1a) | neorganika | |||||
2. | ab-(#Ŝ) | Lat. | nuo- | Lit.: nuo | nuopérgjaku | abituro |
3. | alo-(#Ŝ) | Gr. | biéd- | Ĉin.: 別的 [biéde] | bièdbúnjo | alofono |
bièdéhi | alosomo | |||||
4. | amfi- | Gr. | dow- | Ĉin.: 都 [dōu] 'all, both' ("ĉiuj, ambaŭ"), Kant.: dêu3 'Paar' ("paro")(#2) |
dowéltuko | amfibio |
5. | ana-(#Ŝ) | Gr. | on- | Angl.: on | onkírvi | anatomio |
onléwsi | analizo | |||||
6. | anti-, kontraŭ- | Gr. / Lat. | han- | Jap.: han- | hanéjdzi | antimaterio |
hanéltazi | antibiotiko | |||||
hankitáka | antikitaka | |||||
7. | apo-(#Ŝ) | Gr. | nuo- | vidu supre | nuodóldu(#3) | apostrofo |
nuozémo | apogeo | |||||
8. | aŭto-(#4) | Gr. | ić-(#5) | Karl.: iće, ićće- | ićâkelo(#6) | aŭtomobilo(#7) |
ićténdelo | aŭtomato | |||||
9. | bon(e)- | kàle- | Gr.: kalá | kàle-gámaj | bonvenu | |
kàleŋáptu(#8) | aromo | |||||
10. | joj- | Jap.: yoi | jojgámon | bonvenon | ||
jojŋáptu(#8) | aromo | |||||
11. | dia- | Gr. | prin- | Rum.: prin | prinćánćuti | diagnozo | prinkónti | diagonalo |
prinléwsi | dializo | |||||
prinmítu | diametro | |||||
prinními(#9) | dierezo | |||||
prinrímu | dialogo | |||||
12. | ekto- | Gr. | kim-(#10) | Ĥan.(S): kim | kimûdi | ektodermo |
13. | ekzo- | Gr. | kimméla | ekzoterma | ||
kimújvi | ekzogamio | |||||
14. | endo- | Gr. | ej- | Ger.(Sil.): ei | ejméla | endoterma |
ejnézlo | endoskopo | |||||
ejújzlo | ||||||
ejûdi | endodermo | |||||
ejújvi | endogamio | |||||
15. | hemi-(#Ŝ) | Gr. | puol- | Fin.: puoli | puolápri | hemisfero |
puolúljo | ||||||
16. | hetero- | Gr. | śon- | Heb.: שונה [shoné, shoná] | śonkíŋa(#11) | heteroseksuala, aliseksema |
17. | homo-(#12) | Gr. | nujn- | Arm.: նույն [nuyn] | nujnîrmi | homofobio |
nujnkíŋa(#11) | homoseksuala, samseksema | |||||
nujnsóno | homonimo | |||||
18. | kata-(#13)(#Ŝ) | Gr. | ŋil-(#14) | Nen.: ӈылна | ŋildóldi | katastrofo |
ŋilítri | katodo | |||||
ŋilléwsi | katalizo | |||||
ŋillímpi(#15) | kategorio | |||||
ŋilrímu | katalogo | |||||
19. | kon-, kom-(#16)(#Ŝ) | Lat. | sam- | Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama | nasamkójva | komponi |
samlépsi | kongreso | |||||
samríksa | konscia | |||||
20. | mini- | Lat. | pien- | Fin.: pieni | piènsúknjo | minijupo |
21. | peri-(#Ŝ) | Gr. | ap- | Ltv.: ap- | apójso | perianto |
22. | pre- | Lat. | peś- | Kurd.: pêş | napeśráśta | preskribi |
peśtóglo | preludo | |||||
23. | pri- | be- | Ger.: be- | naberáśta | priskribi | |
24. | pro- | Lat. / Gr. | peś- | Kurd.: pêş | peślépsu | progreso |
peśrímu | prologo | |||||
25. | pseŭdo- | Gr. | rod-(#17) | Mn.Pr.: REDI, reddi + ablaŭto | rodíŋruti | pseŭdoanglismo |
rodnámo | pseŭdonimo | |||||
26. | sil-, sin-, sim- | Gr. | sam-(#18) | Afr.: saam, Sans.: samam > Ind.: sama | saméltuti | simbiozo |
samórci | sinergio | |||||
samúrmo | simptomo | |||||
samzjédi | simfonio | |||||
27. | trans- | Lat. | vuk-(#19) | Sva.: ku-vuka | navuknóśa(#20) | transigi |
1. | -em-#L | -ejn- | el ojn + ablaŭto | béntejni | morfemo |
búnjejni | fonemo | ||||
ráśtejni | grafemo | ||||
viétejni | |||||
2. | -an-(#Ĥ) | -inj- | Hin.: -इन्य [-inya] | dársinju | metano |
3. | -en-(#Ĥ) | -enj- | Hin.: -एन्य [-enya] | jímenju | eteno |
4. | -in-(#Ĥ) | -ujn- | Fin.: -yyni | jímujni | etino |
Radiko | Esperanto | Esperanta etimo | Prasenco | Kitaka etimo | Ekzemplo | Senco | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | apr-(#1) | -sfero | Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] | globo | Ltv.: ap- + r | èltápri | biosfero |
puolápri | hemisfero | ||||||
rènkápri | kromosfero | ||||||
tvajkápri | atmosfero | ||||||
2. | -ârvi | -iatrio | Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] | kuracisto | Hung.: orvos + ablaŭto | hésârvi | hipiatrio, ĉevalkuracado |
jâśârvi | pediatrio | ||||||
siélârvi | psikiatrio | ||||||
śénârvi | geriatrio | ||||||
3. | asr-(#2) | hemo-, hemato-, -emio | Gr.: αἷμα [haîma] | sango | Sans.: ásrk, ásrt, asrjâ | ásriârvi | hematologio |
ásrigúljino | hemoglobino | ||||||
ásriórvu, -i | hematologo, -ino | ||||||
gwenásri | leŭkemio | ||||||
4. | beráśt- | -grafio | Gr.: -γραφία [-grafía] | priskribo | Ger.: be- + Lit.: rati | sùvoberáśto | hidrografio |
5. | bent- | morf(o)- | Gr.: μορφή [morphḗ] | formo | Ind.: bentuk | béntejni | morfemo |
béntilmo | morfologio | ||||||
bièdbénto | alomorfo | ||||||
unbénta | amorfa | ||||||
6. | ćánć- | gno- | Gr.: γιγνώσκω [gignṓskō] | mi konscias; perceptas, observas, scias, lernas; ... | Mn.Arm.: ճանաչեմ [čanačʿem] | prinćánćuti | diagnozo |
7. | ćul-(#3) | lit(o)-(#4) | Gr.: λῐ́θος [líthos] | ŝtono | Mong.: чулуу [chuluu] | ćulápri | litosfero |
ćulúljo | |||||||
ćúlemsi | litopso | ||||||
ćúlipsi | litografio | ||||||
mecćúlu | megalito | ||||||
8. | dars- | met- | Gr.: μέθυ [méthu] | vino | Mong.: дарс [dars] | dársinju | metano (CH4) |
dársinjalo | metanalo (H-CHO) | ||||||
dársuźo | metilo (CH3-) | ||||||
9. | dold- | strof-(#5) | Gr.: στρέφω [stréphō] (+ ablaŭto) | turni | Kor.: 돌다 [dolda] | nuodóldu | apostrofo |
ŋildóldi | katastrofo | ||||||
10. | dur- | petr(o)- | Gr.: πέτρᾱ [pétrā], πέτρος [pétros] | ŝtono | Os.: дур [dur] | dúrandi | petrolo |
11. | -eć- | algo-, -algio | Gr.: ἄλγος | doloro | Mn.Angl.: ece | ećârvi | algiologio |
ećîrmi | algofobio | ||||||
ećórvi | algiologo | ||||||
kújeći | otalgio, oreldoloro | ||||||
njárdeći | neŭralgio | ||||||
12. | eh-(#K-) | -somo | Gr.: σῶμα [sôma] | korpo | Est.: keha | lewséhi | lizosomo |
rènkéhi | kromosomo | ||||||
wìgléhi | liposomo | ||||||
13. | elt-(#6) | bio- | Gr.: βίο- [bío-] | vivo | Hung.: élet | dowéltuko | amfibio |
èltápri | biosfero | ||||||
èltúljo | |||||||
èltílmo | biologio | ||||||
èltipsi | biografio | ||||||
saméltuti | simbiozo | ||||||
14. | gwen- | leŭko- | Gr.: λευκός [leukós] | blanka | Kim.: gwen, Bret.: gwenn | gwenásri | leŭkemio |
gwenrúmko | leŭkocito | ||||||
15. | hes- | hipo- | Gr.: ἵππος [híppos] | ĉevalo | Nor.: hest | hésârvi | hipiatrio, ĉevalkuracado |
hescábli | hipokaŝtano, ĉevalkaŝtano | ||||||
hésilmo(#7) | ĉevalscienco | ||||||
hésnjaći | hipofagio | ||||||
hésorvu(#8), -i | ĉevalkuracisto, -ino | ||||||
16. | ips- | -grafio | Gr.: -γραφία [-grafía] | skribo | Rus.: писа́ть [pisátʹ] + parta inversigo |
ćúlipsi | litografio | èltipsi | biografio |
17. | îrm-(#9) | -fobio | Gr.: -φοβία [-phobía] | timo | Est.: hirm | ećîrmi | algofobio |
nujnîrmi | homofobio | ||||||
snètîrmi | noktofobio | ||||||
sùvîrmi | hidrofobio | ||||||
sveśîrmi | ksenofobio | ||||||
18. | itr- | -odo | Gr.: ὁδός [hodós] | vojo, pado | Toĥ.A: ytār | ŋilítri | katodo |
onítri | anodo | ||||||
umèmítri | elektrodo | ||||||
19. | jim- | etil-, eter- | Gr.: αἰθήρ [aithḗr] | pli pura supra aero de la atmosfero; ĉielo; teoria medio supozita plenigi neokupitan spacon kaj transdoni varmecon kaj lumon(#E) |
Ĉin.: 乙醚 [yǐmí] | jímenju | eteno (C2H4) |
jíminju | etano (C2H6) | ||||||
jíminjandu | etanolo (C2H5OH) | ||||||
jímujni | etino (C2H2) | ||||||
jímuźo | etilo (C2H5-) | ||||||
20. | kirv-(#10) | tom-, tomi- | Gr.: τέμνω [témnō] (+ ablaŭto) | tranĉi | Jap.: kiru | onkírvi | anatomio |
unkírvo | atomo | ||||||
21. | kuj- | oto- | Gr.: ὠτ- el οὖς | orelo | Kor.: kui | kújdigo | otito |
kújeći | otalgio, oreldoloro | ||||||
kújnezlo | otoskopo | ||||||
kújujzlo | |||||||
22. | kvil- | but- | Gr.: βούτυρον | butero | mallongigo el kaw "bovo" kaj wígli "graso" | kvílenju | buteno (C4H8) |
kvílinju | butano (C4H10) | ||||||
kvílinjandu | butanolo (C4H9OH) | ||||||
kvílujni | butino (C4H6) | ||||||
kvíluźo | butilo (C4H9-) | ||||||
23. | leps- | -greso | Lat.: gradus | paŝo | Hung.: lép +s | peślépsu | progreso |
samlépsi | kongreso | ||||||
24. | lews- | -lizo | Gr.: λύσις [lúsis] | malligi | Gt.: lausjan + ablaŭto | ićléwsi | aŭtolizo |
lèwséhi | lizosomo | ||||||
onléwsi | analizo | ||||||
ŋilléwsi | katalizo | ||||||
25. | mel-(#11) | termo-, -termo | Gr.: θερμός | varma, varmega | Hung.: meleg | kimméla | ekzoterma |
mélmitlo | termometro | ||||||
zèmméla | geoterma | ||||||
26. | muj- | rino- | Gr.: ῥινός | nazo | Vj.: mũi | mújdigo | rinito |
mùjgúrnuko | rinocero | ||||||
27. | -njaći | -fagio | Gr.: φαγεῖν [phageîn] | manĝi | Orm.: nyaachuu | dusnjáći | disfagio |
hésnjaći | hipofagio | ||||||
zémnjaći | geofagio | ||||||
28. | njárd-(#12) | neŭro- | Gr.: νεῦρον | nervo | Arm.: նյարդ [nyard] | njárdârvi | neŭrologio |
njárdawri | neŭrozo | ||||||
njárdeći | neŭralgio | ||||||
njárdono | neŭrono | ||||||
njárdorvo | neŭrologo | ||||||
29. | -noś-(#13) | -fer-(#14) | Lat.: ferre | porti | Lit.: nèti + ablaŭto | na-vuknóśa(#15) | transigi |
30. | -ojs- | -ant-(#16) | Gr.: ἄνθος | floro | Est.: õis | apójso | perianto |
nòwtójso(#R3) | dianto | ||||||
togójso(#R3) | helianto, sunfloro | ||||||
-antem- | Gr.: ἄνθεμον | zárojso | krizantemo | ||||
31. | orc-(#17)(#K-) | ergi- | Gr.: ἔργον [érgon] | laboro, tasko | Arm.: գործ [gorc] | bièdórci | alergio |
samórci | sinergio | ||||||
32. | (-)orv(-) | (-)iatro(-) | Gr.: ῑ̓ᾱτρός [īātrós] | kuracisto | Hung.: orvos | hésorvu(#8), -i | ĉevalkuracisto |
jâśorvu, -i | pediatro (infankuracisto), -ino | ||||||
òrvázilmo | iatroĥemio, iatrokemio | ||||||
siélorvu, -i | psikiatro, -ino | ||||||
śénorvu, -i | geriatro, -ino | ||||||
33. | pérg- | e-, it- | Lat.: eō, īre | iri | Mal.: pergi | nuopérgjaku | abituro |
34. | poansk- | -arĥ-, -arĥio | Gr.: ἄρχω [árkhō] | regi | Pl.: panować, Ĉeĥ.: panovat kaj sk el Dan.: herske |
icpoansku, -i | monarĥo, -ino |
unpoanski | anarĥio, anarkio | ||||||
35. | renk-(#18) | krom(o)-, -krom(at)-(#19) | Gr.: χρῶμα [khrôma] | koloro | Turk.: renk | icrénka | monokromata |
rènkápri | kromosfero | ||||||
rènkúljo | |||||||
rènkéhi | kromosomo | ||||||
36. | rim-(#20) | log- | Gr.: λόγος [lógos] (el λέγω [légō]) | diraĵo (diri) | Keĉ.: rimay | icrímu | monologo |
ićrím(ut)a | aŭtologika(#21) | ||||||
ŋilrímu | katalogo | ||||||
peśrímu | prologo | ||||||
prinrímu | dialogo | ||||||
rímuti | logiko | ||||||
37. | seoŋ-(#22) | alk- | Kant.: 醇 [seon4] | seoŋenju | alkeno (CnH2n) | ||
seoŋinju | alkano (CnH2n+2) | ||||||
seoŋujni | alkino (CnH2n-2) | ||||||
seoŋuźo | alkilo (CnH2n+1) | ||||||
38. | sloj- | strat-(#23) | Lat.: strātum | litkovrilo; kuseno, apogilo; lito | Rus.: слой [sloj] | slòjápri | stratosfero |
39. | stín-(#24) | -edro | Gr.: ἕδρα [hédra] | seĝo; benko; edro(#E) | Ukr.: стіна | pramstínu | kvinedro, pentaedro |
40. | suv(o)-(#25) | hidro- | Gr.: ὑδρο-, el ὕδωρ | akvo | Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw | sùvkepálo | hidrocefalo |
sùvléwsi | hidrolizo | ||||||
41. | sváz-(#26) | hidr(o)- | Uzb.: suv, suu, Kaz.: suw + Est.: asi | svàzékśo | hidracido | ||
42. | sveś- | kseno- | Gr.: ξένος [xénos] | fremda | Ltv.: sves | sveśîrmi | ksenofobio |
sveśújvi | ksenogamio | ||||||
43. | śan-(#27) | geront- | Gr.: γέρων [gérōn] | maljunulo | Irl.: sean | śánârvi | gerontologio |
śánelmu, -i | gerontologo, -ino | ||||||
śánilmo | gerontologio | ||||||
44. | śen-(#28) | ger- | Gr.: γῆρας [gêras] | maljuneco | Irl.: sean | śénârvi | geriatrio |
śénorvu, -i | geriatro, -ino | ||||||
45. | tvajk- | atmo- | Gr.: ἀτμός | vaporo | Ltv.: tvaiks | tvajkápri | atmosfero |
46. | ûd-(#29) | -dermo | Gr.: δέρμα [dérma] | haŭto | Nor.: hud | ejûdi | endodermo |
kimûdi | ektodermo | ||||||
ûdârvi(#30) | dermatologio | ||||||
ûdorvo(#31) | dermatologo, haŭtkuracisto |
||||||
47. | újv- | -gamio | Gr.: γάμος [gámos] | edz(in)eco, geedzeco | Ndl.: huwen | ćandújvi | poligamio |
ejújvi | endogamio | ||||||
icújvi | monogamio | ||||||
ićújvi | aŭtogamio, memfekundiĝo | ||||||
kimújvi | ekzogamio | ||||||
snewújvi | bigamio | ||||||
sveśújvi | ksenogamio | ||||||
48. | ulj-(#32)(#K-) | -sfero | Lat.: sphaera, Gr.: σφαῖρα [sphaîra] | globo | Slvk.: guľa | èltúljo | biosfero |
puolúljo | hemisfero | ||||||
rènkuljo | kromosfero | ||||||
tvajkuljo | atmosfero | ||||||
49. | utl-(#33) | acet- | Lat.: acētum | vinagro | Alb.: úthull | útlato | acetato |
útloŋo(#34) | acetono | ||||||
50. | véjst- | glif- | Gr.: γλυφή [gluphḗ] | gravuraĵo | Fin.: veistää | véjsti | signobildo(#35) |
wihsvéjsti | hieroglifo | ||||||
51. | wigl-(#36) | lip(o)-(#37) | Gr.: λίπος [lípos] | graso | Lkt.: wígli | wìgléhi | liposomo |
52. | wihs- | hiero- | Gr.: ἱερός [hierós] | sankta | Gt.: 𐍅𐌴𐌹𐌷𐍃 [weihs] | wihspoanski | hierarĥio, hierarkio |
wihsvéjsti | hieroglifo | ||||||
53. | zem(i)-(#38) | geo- | Gr.: γεω- [geo-] | tero | Ltv.: zeme | nuozémo | apogeo |
zèmiberáśto | geografio | ||||||
zèmílmo | geologio | ||||||
zèmméla | geoterma | ||||||
54. | -zjed-(#39) | -fon- | Gr.: φωνή | sono; voĉo; krio, bleko | Ltv.: dziedāt | samzjédi | simfonio |
suvzjédo | hidrofono | ||||||
umèmzjédo | elektrofono | ||||||
wejzjédo(#40) | mikrofono | ||||||
zjédmitlo | fonometro | ||||||
zjédukro | |||||||
zùrzjédo | ksilofono | ||||||
55. | zur-(#41) | ksilo- | Gr.: ξύλον | ligno | Vask.: zuru | zúripsi | ksilografio |
zúrozi | ksilozo | ||||||
zùrzjédo | ksilofono |
Ĉine | Pinjine | Kitake | Ekzemplo | Senco |
---|---|---|---|---|
草 | cǎo | tisáo, cao- | caolópsi(#1) | prerio |
人 | rén | run-(#2) | dadrúno(#3) | adolto, plenkreskulo |
lubrúno(#4) | geedzo | |||
水 | shuǐ | suv- | súvuko(#5) | hidro(#6) |
同 | tóng | toŋ(#7) | nar-tóŋu(#8) | gejo |
zan-tóŋi(#9) | lesbanino |
Radikoj pri koloroj troveblas en la paĝo pri etimologiaj koloroj.
Al la sekva ĉapitro
04.10.2023