Kitakujo 

Numeraloj / tàlu-sónori

1. Fundamentaj / púmtari

Ili neniam estas deklinaciataj.

Malgrandaj numeraloj / ímari tàlu-sónori

RIM: La koloroj indikas la rangecon, nome helverda = 1, helflava = 2, heloranĝa = 3 kaj helroza = 4. Kvina rango ne ekzistas ĉe la numeraloj! Krome gravas, ke nur la unuarangaj estu uzataj por nombrado, la aliaj por la vortfarado [Kiel ekz.: Ger.: zwei - por nombrado, bi- en fremdvortoj].

Por nombrado

Por la nombrado la jenaj numeraloj estas uzataj.

0	liŋ	Ĉin.: 零 [líng], Kant.: ling4
1	ojn	Mn.Lat.: oinos, Gl.: oinos, Mn.Irl.: oín, (ôen), Dgsp.: oin-o-, -a-,-ata
2	ek(#1)	Kaz.: eki (Tr.: iki, Uzb.: ikki, Tatr.: ike)
3	kum	Ĉerm.: кум [kum] (Fin.: kolme, Est.: kolm, Hung.: három)
4	kek (<ek-ek(#2))	v-u supre
5	piŋ	Gr.: πεντε [pente], Arm.: hing, Lit.: penkì
6	śaś	Lit.: šeši, Sans.: sat & Heb.: שש [ŝeŝ]
7	pit	Tag./Ceb.: pitó, Kav.: ?u-pitu?, Jav.: pitu, Bal.: pitu(ng), Paj.: pitju (Malag.: fito)
8	bat	Vj.: bát, Kant.: bad3, Taj.: bpäät, (Ĉin.: 八 [bā]; Lao.: päät)
9	gao	Kant.: geo2, Taj.: gkàao (Lao.: kau, Ĉin.: 九 [jiǔ])
10	dik(#3)	Dlm.: dik, Lat.: decem [dekem] (i krome aperas en Ger.: -zig, Gt.: tigjus)
11	dik-ojn	v-u supre
12	dik-ek	v-u supre
ktp.
20	ekdik	v-u supre
30	kumdik	v-u supre

• #1: Ŝanĝita la 5an de januaro 2001 de eki al ek por iom pli reguligi la lingvon. La 'malnova' formo nun estas substantivo. V-u ankaŭ sub numeralaj substantivoj!
• #2: La duobligo similas al Misk.: walhwalh, el wal [Laŭ la artikolo Miskito language, en la angla Vikipedio].
• #3: Ĝi sinonimas kun substantivaj formoj, nome: śípu [el Ĉin.(Gabl.): šip 'zehn' ("dek"), Kor.: 십 [ship^(#K)/sip^(#W)] (Ĉin.: 十 [shí], Kant.: seb^6(#K)/sap^6(#W); Vj.: thập), kújmpi [el Fin.: kymppi]
• #K: Laŭ 'Kauderwelsch'.
• #W: Laŭ 'Wiktionary'.

Por vortfarado

Por la vortfarado la jenaj numeraloj estas uzataj.

0	nis(#1)	Pl./Ĉeĥ.: nic "nenio" (Par. Slov./Slvk.: nič)
1	ic	Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy (Sam.: okta, Ĉerm.: ik, ikte) & Paj.: ita, Tag.: isá
2	snew	Eg.: snéwe (Par. Kopt.: ⲥⲛⲁⲩ [snav] (m.), ⲥⲛ̄ⲧⲉ [snouti] (f.))
3	tir(#2)	Rus.: три [tri], Alb.: tre, tri, Irl.: tri, ..., Nep./Bng.: tin, Hin.: tiin
4	dor	Kaz.: tört, Turk.: dört; Mong.: дөрвөн [dörwön] (Uzb.: to'rt, Tatr.: dürt)
5	vit	Kom./Udm.: вит [vit] (Fin.: viisi, Est.: viis, Sam.: vihtta, Mar.: вич [vič])
6	muc	Jap.: 六つ [muttsụ] (Jap.(Okinawa): mu:chi, Mn.Jap.: mu)
7	poŋ	Gua.: pokõi
8	wal	Ceb.: waló (Paj.: alu)
9	kwajs	Ĉnk.(ĵargona): kwaist
10	biw	Enc.: b'iw''
11	biw-ic	v-u supre
12	biw-snew	v-u supre
ktp.
20	snewbiw	v-u supre
30	tirbiw	v-u supre

• #1: Ne estiĝas el ĝi substantiva formo pro la tabelvortoj níse, níso "neniu, nenio"! Sence influita de la Slovena nič 'null' ("nul").
• #2: Ne estas preseraro sed kompromisa formo!

Pliaj

0	bo	mallongigo el bósa "malplena; vakua"
	ma'	el ma "ne -u" kaj '
1	pal	Mingr.: palo, paluo 'simple, single, only, sole, one', Las.: palu 'one, simple'; HNk.: pał, HBz.: pałëw, Mrg./Vmd.: pału, Nkt./Gld.: pala, Mnd.: pǝle, pāle, pálle, Gsm.: pal, Mora: pállé, Mfg.: pál 'one', 'ein'
	ti'	Brm.: ti'
2	tojn(#1)	Fin.: toinen 'zweiter'/'second' ("dua")
	lam	Orm.: lama
3	újć	Turk.: üç
	tojć(#2)	Fin.: toinen 'zweiter' ("dua") + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy & Paj.: ita, Tag.: isá
4	nal	Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu; (Fin.: neljä, Est.: neli, Sam.: njeallje, Hung.: négy)
	vat	Sngr.: vati
5	pram	Km.: ប្រាំ [pram] 'fife' ("kvin")
	ŋo	Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5
6	mot	Ngan.: motu" (Nenc.: матʼ, Enc.: mottú'', mot, mat, motu', ...)
	ŋojc(#3)	Jap.: 五 [go] & Tib.: nga, Kant.: ng5 + Fin.: yksi, Est.: üks; Hung.: egy & Paj.: ita, Tag.: isá
7	jet	Uzb.: yetti
	sejc	Fin.: seitsemän, Est.: seitse (N.Sam.: čieža)
8	aśt	Lit.: aštuoni, Jag.: ашт
	kahh	Fin.: kahdeksan, Est.: kaheksa
9	ciw	Fiĝ.: ciwa (Paj.: siva)
	tos	Tuv.: тос [tos]
10	śip	Ĉin.(Gabl.): šip 'zehn' ("dek"), Kor.: 십 [ship(#K)/sip(#W)] (Ĉin.: 十 [shí], Kant.: seb6(#K)/sap6(#W); Vj.: thập)(#4)
	kújm(#5)	Fin.: kymmenen, Est.: kümme
20	kulmen	Ar.: kull + Angl.: man [män]

• #1: Varianto tojs-, kiu povas aperi en derivaĵoj, kiel ekz. na-tojstúda "ludi (sonregistraĵon, vidbendon)".
• #2: El tojn (varianto tojs-) kaj ic, laŭ artikolo burla ganar, en la angla Vikivortaro.
• #3: El ŋo resp. -ŋo "kvin -j" kaj ic "unu", laŭ Naŭ.: chicuace 'six' ("ses") el chiuc- 'fife' ("kvin") kaj ce 'one' ("unu") [Laŭ la artikolo chicuace, en la angla Vikivortaro], Vlf.: juróom benn, Km.: ប្រាំមួយ [pram muəy] 'six' ("ses") el ប្រាំ [pram] 'fife' ("kvin") kaj មួយ [muəy] 'one' ("unu") [Laŭ la artikolo ប្រាំមួយ, en la angla Vikivortaro], Pzh.: xaseb-uza, el xasep kaj ida, Neng.: pú iepé, el pú kaj ipé [Laŭ la artikolo Idioma guaraní, ĉapitro "Sistema de numeración", en la hispana Vikipedio], kaj malpli bone rekoneble laŭ Gua.: poteĩ, el po kaj fina parto de peteĩ.
• #4: Krome similas Km.: -se·b, en samse·b '30', saäse·b '40', hase·b '50', ho·kse·b '60', dje·tse·b '70', paätse·b '80', ka·wse·b '90'.
• #5: La rilata substantivo (kújmpi) havas aldonan p, kiu ne eblas je la fino de vorto.
• #K: Laŭ 'Kauderwelsch'.
• #W: Laŭ 'Wiktionary'.

Grandaj numeraloj / égvari tàlu-sónori

RIM: La koloroj indikas la rangecon, nome helverda = 1, helflava = 2, heloranĝa = 3 kaj helroza = 4. Kvina rango ne ekzistas ĉe la numeraloj! Krome gravas, ke nur la unuarangaj estu uzataj por nombrado, la aliaj por la vortfarado [Kiel ekz.: Ger.: zwei - por nombrado, bi- en fremdvortoj].

Por nombrado

Por la nombrado la jenaj numeraloj estas uzataj.

100	sínte(#E)	Ltv.: simt(s), (Sl.: sto & Fr.: cent [sang] & Alb.: qind [kj-])
1000	elífo(#1)	Nub.: élifu (Heb.: elef, Malt.: elf, Ar.: ألف ['alf] > Sva.: elfu, alifu)
10 000	tómne(#2)(#E)	Toĥ.A: tumane, tumáṃ(#3)
100 000	kêti(#4)	Ind./Malaj.: keti(#5), Jav.: kethi
106, miliono	swa(#6)	Gua.: sua
109, miliardo	ábje(#7)(#E)	Mart.: अब्ज [abja]

• #1: Variaĵoj elíf, ílof, ílop.
• #2: La vokalo u ŝanĝiĝis al o pro la vorto túmna "nebula; vuala". Variaĵoj: túmane, tújmne, tújmen. Sinonimo dik elífo.
• #3: Iel similas aŭ eble eĉ parencas Turk.: tümen, Kaz.: түмен [tümen]; Mong.: түм(эн) [tüm(en)].
• #4: La fina i kaj la dua tonemo ĉi tie celas eviti konfuzon kun la kaza finaĵo -ket "de" (ablativo). Sinonimoj sínte elífo kaj dik tómne.
• #5: El la Sans.: कोटि [kōṭi] 'ten million' ("dek milionoj") [Laŭ la artikolo keti, en la angla Vikivortaro].
• #6: Variaĵoj súa kaj sua. Sinonimoj sínte tómne, dik kêti. Anstataŭ tio alternative eblas uzo de la sufikso -ujk- (el Ceb.: yukot) kun subranga baza numeralo jene: ícujko "miliono".
• #7: Sinonimoj elífo swa^(#7a), tómne kêti. Anstataŭ tio alternative eblas uzo de la sufikso -erb- (el Mong.: тэрбум [terbum]) kun subranga baza numeralo jene: ícerbu "miliardo".
• #7a: Laŭ Slvk.: tisíc milión, His.: mil millones, Kat.: mil milió, mil milions, Gal.: mil millóns, Hung.: ezermillió, Mal.: ribu juta.
• #E: La fina e ĉi tie estas apoga vokalo. Do ĝi malfortiĝas en kelkaj dialektoj al ë aŭ io tia, kaj malaperas ĉe la vortfarado, se aldonata sufikso havas komencan vokalon.

Por vortfarado

Por la vortfarado la jenaj numeraloj estas uzataj.

100	pek	Ĉin.(Gab.): pek, Kor.: 백 [pek, paek] & Ajĉ.: pek⁷ (Ĉin.: 百 [bǎi], Tjv.: bhaa4, Kant.: bag3)
1000	mjaŋ	Mong.: мянга(н) [mjanga(n)]
10 000	van(#1)	Vj.: vạn
100 000	bip(#2)	Tlng.: bIp [bïp]
106, miliono	saj(#3)	Mong.: сая [saja]

• #1: Varianto wan, laŭ Ĉin.: 萬 [wàn]. Sinonimo biw mjaŋ.
• #2: Sinonimoj pek mjaŋ kaj biw van.
• #3: Sinonimoj pek van, biw bip.

Pliaj

100	draw(#1)	cent	Fiĝ.: drau (Ceb.: gatos, Ind.: ratus)
	tlam		Mu.: tlăm
1000	poan	mil	Km.: ពាន់ [poan]
	rib		Ind.: ribu (k-u Tag.: líbo, Ceb.: libo)
10000	tujm	dek mil	Mong.: түм [tüm]
	drip		mikso el dik "dek" kaj rib "mil"

• #1: Bonvolu atenti, ke ĝi ne estu prononcata kiel Angl.: draw, sed jene 'draŭ'.

Numeraloj je bazo dek kiel miloblo / tàlu-sónori je uráho dik as elíf-piśo

Potenco		Nombrado	Vortfarado	Traduko	Laŭvorte	Sinonimo1	Sinonimo2
103	1000	dikemkum	biwemtir	mil	dek-um-tri(#1)	elífo	mjaŋ
104	10 000	dikemkek	biwemdor	dek mil	dek-um-kvar	dik elífo; tómne	biw mjaŋ, van
105	100 000	dikempiŋ	biwemvit	cent mil	dek-um-kvin	kêti; sínte elífo, dik tómne	bip; pek mjaŋ, biw van
106	1 000 000	dikemśaś	biwemmuc	miliono	dek-um-ses	swa; dik kêti, sínte tómne	saj; biw bip, pek van
107	10 000 000	dikempit	biwempoŋ	dek milionoj	dek-um-sep	sínte kêti, dik swa	pek bip, biw saj
109	1 000 000 000	dikemgao	biwemkwajs	miliardo	dek-um-naŭ	tómne kêti, elífo swa, ábje	mjaŋ saj
1012	1 000 000 000 000	dikemdikek	biwembiwsnew	biliono, duiliono	dek-um-dekdu	elífemkek, elífo ábje	sajamsnew

• #1: Komparu la sciencan dek alt tri.

RIM: En multaj lingvoj ne ekzistas simila skemo kaj vi komence devos cerbumi.

Ĉi-supra formado ankaŭ taŭgas por aliaj bazoj, ekz.: 2

23	8	ekemkum	snewemtir	ok	du-um-tri	bat
28	256	ekembat	snewemwal	ducent kvindek ses	du-um-ok	eksínte píŋdik śaś
210	1024	ekemdik	snewembiw	mil dudek kvar	du-um-dek	elífo ekdik kek/dor

Aŭ bazo 1000

10002	elífemek	miliono	mil-um-du	dikemśaś
10003	elífemkum	miliardo	mil-um-tri	dikemgao
10004	elífemkek	biliono, duiliono	mil-um-kvar	dikemdikek

2. Ordaj numeraloj / páŋari tàlu-sónori

Sociolektaj formoj troviĝas en aparta paĝo!

x-enśe (xe)				-a	Kaz.: -inši, -ynšy(#1)
ójnenśe (1e)	ícenśe	pálenśe	tí'enśe	unua
ékenśe (2e)	snéwenśe	tójenśe	lámenśe	dua
kúmenśe	tírenśe	újćenśe	tójćenśe	tria
kékenśe	dórenśe	nálenśe	vátenśe	kvara

• #1: Parencas Turk.: -(i)nci, -(ı)ncı, …, Uzb.: -(i)nchi.

Eĉ eblas adverbaj variantoj, kiel tradukoj de "unue, due, trie" ktp. jene: ójnenśaw "unue", ékenśaw "due" kaj kúmenśaw "trie", metante la kutiman adverban finaĵon -aw post la sufikso, forlasante unue ties finan vokalon -e.

3. Ripetadaj numeraloj / ŋérari tàlu-sónori

Kun adverba finaĵo '-aw'

x-koartaw (xaw)		-foje	Ma.Sor.: krot (A.Sor.: króć) & Lit.: kartas "fojo" (Parencas: Ĉeĥ./Slvk.: krát, Slov.: kràt, Blg.: kratno, Sans.: krtvas; Fin.: kerta, Est.: korda, Sam.: geardi.)
ójnkoartaw (1k-aw)	íckoartaw	unufoje
ékkoartaw (2k-aw)	snéwkoartaw	dufoje
kúmkoartaw	tírkoartaw	trifoje
kékkoartaw	dórkoartaw	kvarfoje

Sen adverba finaĵo

x-mul				-foje	Kiĉ.: -mul (en: ca-mul "kvarfoje")
ójn-mul	íc-mul	pál-mul	tí'-mul	unufoje
ek-mul	snew-mul	tój-mul	lám-mul	dufoje

RIM: Kompare al Esperanto kaj al la antaŭe menciita variaĵo ne almetendas la adverba finaĵo!

4. Kolektivaj formoj / śiśómpari ŋúpiri

RIM: Kompare al Esperanto ne almetendas la adverba finaĵo!

Prefiksa varianto

cu-(#1)	-ope	Ger.: zu (en: zu Dritt)
cukum	triope
cukek	kvarope
cusinte	centope

• #1: Male al sia etimo ĝi estas uzata prefikse kaj metata al la baza numeralo, kiel Ind.: ber- en berdua 'zu zweit' ("duope"), bertiga 'zu dritt' ("triope"), berempat 'zu viert' ("zu viert").

Postpozicia varianto

lodz(#1)	-ope	Enc.: loʒ (en: mottuʒ' loʒ)
kum lodz	triope
kek lodz	kvarope
sinte lodz	centope

• #1: Varianto estas loc. Ĉar bazaj numeraloj ne estas deklinaciataj, ne aperas la postpozitivo ĉi tie. Krome uzeblas en kunmetaĵoj, kiel ekz. íclodzulo "unuopulo" (sinonimo icrúno).

5. Multiplikaj numeraloj / máŋepìśari tàlu-sónori

- sistemaj

-piśa		-obl-	Alb.: -fish (en: trefish, trefishoj, trefishtë)
ékpiśa	snéwpiśa	duobla
kúmpiśa	tirpiśa	triobla

- nesistemaj

néhha

duobla

Ĉjn.: nexa [-ĥ-] 'twice'

v-u ĉe túla

6. Frakciaj numeraloj / lémemari tàlu-sónori

- sistemaj

-ud-(#1)	-on-	Ser./Kr.: udio "parto"
ékudo	duono
kúmudo	triono
kékudo	kvarono
píŋudo	kvinono

• #1: Sinonimo en dialektoj -ap-, el TokP.: hap 'Gegend, Region,; Seite; Teil, Hälfte; halb' ("regiono; flanko; parto, duono; duona") [Laŭ 'Kauderwelsch Band 18, Pidgin English für Papua-Neuguinea, Wort für Wort', paĝo 159].

- nesistemaj

hhágaso

duono

Mong.: хагас [ĥagas]

Eblas eĉ uzi konstruojn, kiel ekz. hhágas-piŋ "kvar kaj duono". Sed preferinde oni uzu konstruojn je komenca puol-, kiel priskribita sur aparta paĝo.

7. Distribuaj numeraloj / dópsari tàlu-sónori

jup(#1)	po	Keĉ.: yupay "nombri"
jup kum	po tri
jup bat	po ok
jup sínte	po cent
jup díkemśaś	po miliono

• #1: Jen kelkaj samdevenaj vortoj na-júpa "nombri", júpsi "komputilo", na-júpta "komputi" kaj júptelo "komputilo".

8. Numeralaj substantivoj (ofte per '-i') / tàlu-sónari nàmi-sónori (úftaw i-pe)

Cifero	Rango 1	Rango 2	Rango 3	Rango 4
0	líŋi	níći	bó'o	má'u
1	ójni	íci	páli	tí'i
2	éki	snéwi	tójni(#1)	lámi
3	kúmi	tíri	újći	tójći
4	kéki	dóri	náli(#2)	váti
5	píŋi	víti	prámi	ŋohi(#H)
6	śáśi	múci(#3)	móti	ŋojci
7	píti(#4)	póŋi(#5)	jéti	séjci
8	báti	wáli(#6)	áśti	káhhi
9	gaohi(#H)	kwájsi	cíwi	tósi
10	díki#7	bíwi	śípu	kújmpi
11	dik-ojni	biw-ici	śìpu-páli	kùjmpi-tí'i
12	dik-eki	biw-snewi	śìpu-tóji(#8)	kùjmpi-lámi
20	ekdiki	snewbiwi	tòji-śípu(#9); kúlmeni	làmi-kújmpi
30	kumdiki	tirbiwi	ùjći-śípu	tòjći-kújmpi
100	sínti	péki	dráwi	tlámi
1000	elífo(#10)	mjáŋi	poani(#11)	ríbu
10000	tómni	váni(#12)	tújmi	drípi
100000	kêti	bípi

• #1: Varianto tójsi.
• #2: Varianto nálu laŭ sia etimo Tam.: naalu.
• #3: Varianto múcu laŭ sia etimo Jap.: muttsụ.
• #4: Variantoj píto kaj pítu laŭ siaj etimoj Tag./Ceb.: pitó, Kav.: ?u-pitu?, Jav.: pitu, Bal.: pitu(ng).
• #5: Varianto póŋo.
• #6: Varianto wálo laŭ sia etimo Ceb.: waló.
• #7: Varianto díku laŭ la parenca Gt.: tigjus.
• #8: Variantoj śìpu-tójni kaj śìp-tójni.
• #9: Variantoj tòj-śípu, tòjni-śípu kaj tòjn-śípu.
• #10: Variantoj ílofi kaj ílopi.
• #11: Distingendas disde poáni "sinjorino" per iomete malsama akcentado.
• #12: Varianto wáni.
• #H: Pro la sinsekvo de vokaloj enŝoviĝas h.

RIM: Variaĵoj kun fina -o aŭ -u anstataŭ -i rezultas el la devena lingvo. Modeloj por tiaj vortoj estas la Finna; Slovaka^(#1) kaj Islanda^(#2) lingvoj.

• #1: V-u ankaŭ en 'Slowakisch Wort für Wort' sur paĝoj 60-61.
• #2: Laŭ Isländische Grammatik, paĝo 102, §244.

9. Numerale uzendaj vortoj / tàlu-sónaw wépt-edvari sónori

				Dialekte
bet	iom da …	Pld.: bäten	ne estu deklinaciataj kiel la bazaj	béten
but	multe da …	Cig.(Lov.): but		búton, bútun, búten(#1)
dow	ambaŭ	Ĉin.: 都 [dōu] (Kant.: dêu3)(#2)
faw(#3)	malmulte da …	MnA.Ger.: fao, Gt.: fawai
kaś(#4)(#5)	kelkaj	Tuv.: каш
bázari(#4)(#6)		Turk.: bazı	Ili devas esti deklinaciataj pro sia adjektiveco. Sed tio perdiĝas ĉe la dialektaj formoj.	báze
wákjari(#4)		Keĉ.: waki		wak, wać, waś
cérari	malmultaj	Cig.: cera		cer
tóhkomari		Ĉjn.: tôhkomo		tohh, tok
ćéndari	pluraj	Kur.: çend
máŋari	multaj	Tib.: mangpo, mangpu & N.Sam.: máŋga (Gen.) máŋgga, (Akk.) máŋga & Gt.: manags		maŋ
pélari		Pld.: väl		pel

• #1: La dua silabo estiĝas analogie laŭ la supra vorto béten, sed parte kun vokalharmonio.
• #2: Sence influita de la indonezia „dua“ "du".
• #3: F ne ŝanĝiĝis al p pro la prefikso pao- "ĉef-"
• #4: Ĉiuj tri estas kombineblaj kun -snaw jene: kaś-snaw, báze-snaw (var. bázve-snaw) kaj wák-snaw "dekkelke" resp. kaś-snáwo, báze-snawo (var. bázve-snawo) kaj wák-snawo "dekkelko".
• #5: Ĝi ankaŭ estas kombinebla kun la unuarangaj numeraloj, jene: kaśdik "kelkdek", kaśsínte "kelkcent".
• #6: Varianto bázva-ri.

10. Etimologiaj numeraloj / àsli-ŋúp-ilmari tàlu-sónori

praformo / àsli-ŋúpi	senco	tólku	Kitake	senco	tólku
Opoj
Kark.: ?áxak, ?áxxak	du	ek	hháki, -u(#1)	duo, duopo, paro	cuéko
Nav.: naaki, Apĉ.: nà.ki, ná-ki; naki			nâki(#2)
Jap.: san, Ĉin.: 三 [sān]	tri	kum	sáno(#3)	trio, triopo	cukúmo
Juk.: ox-tul	tri (vivaĵoj)(#4)	kum (éltasori)	óśtuli	trio (homoj, bestoj)
Paj.: tjelu	tri	kum	tjélu	triopo
Snĉ.: ŋas	kvar	kek	ŋáso	kvarteto, kvaropo	cukéko
Het.: meyu, miyu			méju	kvarangulo; kvaropo	dorgóno; cukéko
Ind.: lima, Tag./Ceb.: limá, Paj.: lima (Bal.: limang, limā)	kvin	piŋ	lîmi(#5)	kvinteto, kvinopo	cupíŋo
Cz./Hinu./Huns.: iłno (Beĵt.: илъна [iłna])	ses	śaś	ílno	sesopo	cuśáśo
Keĉ.: qanchis, kanchis, canchis, Jkr.: qançhisi	sep	pit	kánći	sepopo	cupíto
Gua.: poapï, poapy	ok	bat	poapi	okopo	cubáto
Nhr.: kuesi (Nm.: kxòese)	naŭ	gao	kwési	naŭopo	cugao
Mal./Irul.: pattu, Tam.: paththu, …	dek	dik	pâtu(#6)	dekopo	cudíko
Obloj
Kor.: tul	du	ek	túla	duobla	ékpiśa
Edroj
Mong.: найм(ан) [najm(an)]	ok	bat	nájmu	oktaedro, okedro
Monunuoj
Mz.Mong.: arban	dek	dik	arbánu	Arbano (monunuo)
Turk.: yüz	cent	sínte	jújzu	Jujzo (monunuo)
Jap.: sen	mil	elífo	śéni(#7)	Ŝenio (monunuo)
Prefiksoj por mezurunuoj
Ling.: zómi	dek	dik	zom-	deka-	101
Ling.: nkámá	cent	sínte	ŋam-	hekto-	102
Vj.: nghìn	mil	elífo	ŋin-	kilo-	103
Mong.: сая [saja] + ablaŭto	miliono	swa, saj	sej-	mega-	106
Keĉ.: lluna	miliardo	ábje	ljun-	giga-	109
Lkt.: tópa	kvar	kek	tôp-(#8)	tera-	1012
Lkt.: záptaŋ	kvin	piŋ	zap-	peta-	1015
Lkt.: šákpe	ses	śaś	śâk-(#9)	eksa-	1018
Isl.: sjö	sep	pit	sjo-	zeta-	1021
Kat.: vuit	ok	bat	vuj-	jota-	1024
Ling.: zómi + inverso	dek	dik	môz-(#10)	deci-	10-1
Uzb.: yuz	cent	sínte	juz-	centi-	10-2
Uzb.: ming	mil	elífo	miŋ-	mili-	10-3
Geo.: ათასი [atasi]			tas-
Gua.: papo	dek kvin	dik piŋ	pâp-(#11)	femto-	10-15
Ĉin.: 十八 [shíbā], Kant.: sap6 baat3	dek ok	dik bat	śab-	ato-	10-18
Tet.: hitu	sep	pit	hit-	zepto-	10-21
Ĉer.: ᏧᏁᎳ [tsunela]	ok	bat	cul-	jokto-	10-24
Specoj de mezurunuoj
Ĉerm.: nal, nalat & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu; + Gr.: gôniá, gônía	kvar + angulo	kek + góni	nalgón-	kvadrat-	²
Dialektaj gramatikaj nombroj
Bcb.: ში [ši], Ĉeĉ.: шиъ [ši-']	du	ek	-śi	du -j	ek -ri, -ki
E-o: tri & ...	tri	kum	-ti, -tir	tri -j	kum -ri
Keĉ.: tawa	kvar	kek, val	-taw	kvar -j	kek -ri
Jap.: go & Tib.: nga, Kant.: ng5	kvin	piŋ	-ŋo	kvin -j	piŋ -ri
Sufiksoj
Eg.: snéwe(#12)	du	ek	-snaw(#13)(#14)	dek + ...	dik + ...
Rus.: три [tri], Alb.: tre, tri, Irl.: tri, ..., Nep./Bng.: tin, Hin.: tiin	tri	kum	-ter(#15)	dudek + ...	ékdik + ...
Ĉerm.: nal, nalat(#16) & Tel.: nala-, nālugu, Tam.: naalu	kvar	kek	-nêl(#17)	tridek + ...	kúmdik + ...
Kom./Udm.: вит [vit](#18)	kvin	piŋ	-vêt(#19)	kvardek + ...	kékdik + ...
Jap.: muttsụ(#20)	ses	śaś	-mác(#21)	kvindek + ...	píŋdik + ...
Gua.: pokõi	sep	poŋ	-pêŋ(#22)	sesdek + ...	śaśdik + ...
Komputiko
Keĉ.: iskay	du	ek	îsko(#23)	bito	ékuma tàlu-sémno(#24)
Gua.: poapy	ok	bat	paopi(#25)	bajto

• #1: Foriĝo de komenca sono a laŭ parencoj, finaĵo -u laŭ Ĉimr.: xoku, finaĵo -i laŭ Acug.: ho?ki, hokki.
• #2: Dua tonemo necesas pro na-náka "aŭdi".
• #3: Transpreniĝis la menciitaj formoj, ĉar la parencoj je fina m ne eblas pro la vorto sam "kune".
• #4: Ger.: 'Drei + belebte Wesen' ("tri + vivaj estaĵoj").
• #5: Dua tonemo necesas pro na-líma "kolekti".
• #6: Dua tonemo necesas pro na-páta "akiri, ricevi, gajni, …".
• #7: La devena s ŝanĝiĝis al ś [ŝ] pro Esp-o: „sen“ kaj pro na-séna "nomi" kaj séno "nomo".
• #8: Dua tonemo pro na-tópa "trovi".
• #9: Dua tonemo pro śáku, -i "branĉo".
• #10: Dua tonemo pro mózo "nektaro".
• #11: Dua tonemo pro pápu "fazeolo".
• #12: Parencas Kopt.: snav (m.), snouti (f.).
• #13: Ekzemple éksnaw "dek du". Kreita per ablaŭto el snew "du". Do, ĝi havas funkcian similecon kun Mn.A.Ger.: -lif (en zwelif kaj einlif), Lit.: -lika (en dvylika); Fin.: -toista (en kaksitoista), Est.: -teist (en kaksteist); Ind.: -belas (en duabelas), Nav.: -tsʼáadah (en naakits'áadah).Inspirita la 20190331 de la germana vikivortaro, pri zwölf.
• #14: Ekzemple wák-snaw "dekkelke" kaj wák-snawo "dekkelko". Laŭ Pl.: kilkanaście kaj Lit.: keliólika 'mehrere' [Laŭ Deutsch-litauisches, litauisch-deutsches Wörterbuch, paĝo 399].
• #15: Ekzemple ékter "dudek du". Kreita per ablaŭto el tir "tri". Do, ĝi havas funkcian similecon kun Fin.: -kolmatta en kaksikolmatta 'zwei vom dritten' ("du de tria")^(#F)
• #16: Parencas Fin.: neljä, Est.: neli, Sam.: njeallje, Hung.: négy.
• #17: Dua tonemo pro néli "kvadrato". Ekzemple éknêl "tridek du". Kreita per ablaŭto el nal "kvar". Do, ĝi havas funkcian similecon kun Fin.: -neljättä en kaksineljättä 'zwei vom vierten' ("du de kvara")^(#F)
• #18: Parencas Fin.: viisi, Est.: viis, Sam.: vihtta.
• #19: Dua tonemo pro véta "maljuna, malnova; kaduka". Ekzemple ékvêt "kvardek du". Kreita per ablaŭto el vit "kvin". Do, ĝi havas funkcian similecon kun Fin.: -viidettä en yksiviidettä 'eins vom fünften' ("unu de kvina")^(#F)
• #20: Parencas Jap.(Okinawa): mu:chi, Mn.Jap.: mu.
• #21: Ekzemple ékmac "kvindek du". Kreita per ablaŭto el muc "ses". Do, ĝi havas funkcian similecon kun Fin.: -kuudetta en yksikuudetta 'eins vom sechsten' ("unu de sesa")^(#F)
• #22: Dua tonemo pro peŋ "paf". Ekzemple ékpêŋ "sesdek du". Kreita per ablaŭto el poŋ "ses".
• #23: Dua tonemo pro íske, ísko "iu, io".
• #24: Mallonge ékno kaj éktaso.
• #25: Temas pri ĝemelo de poapi "okopo".
• #F: Laŭ Das finnische Zählsystem, en 'enumeration.eu'.

11. Grupaj numeraloj / ólpari tàlu-sónori

-ujz-		-naskitoj	Turk.: -üz (-iz) (en: dördüz, ikiz, …)(#1)
ék-ujzori	snéw-ujzori	ĝemeloj
kúm-ujzori	tír-ujzori	trinaskitoj
kék-ujzori	dór-ujzori	kvarnaskitoj
píŋ-ujzori	tír-ujzori	kvinnaskitoj
śáś-ujzori	múc-ujzori	sesnaskitoj

• #1: Komparu ankaŭ Lit.: -nys/-nis en: dvynys "ĝemelo", treinys "trinaskito", Ger.: -ling, en Zwilling "ĝemelo", Drilling "trinaskito".

La rangeco varias, ĉar en la devena lingvo ekzistas du numeraloj, kiuj havas parencojn en la Kitaka, nome ek "du" kaj dor "kvar". Sed ili apartenas al malsamaj rangoj.

12. Apliko de la numeraloj / Jópseni tàlu-sónorini

a) Fundamentaj / púmtari

Nombrado / Júpeni

RIM: La apliko okazas kiel en Esperanto. Do kun pluralo post 2 ĝis ∞. Ne estu uzata iu kazo (genitivo singulara kiel en baltaj kaj slavaj lingvoj) post 2 ĝis 4 resp. ekde 5 ĝis 8 (plurale) nur pro la numeralo, sed pro iu prepoziciaĵo aŭ postpozicio (nur kun postpozitivo). Anstataŭ ek + substantivo/adjektivo uzeblas la dualo je -ki: ek púmuri = púmuki "du arboj". Krome ili neniam estas deklinaciataj!

ekz.: ojn míci "unu katino", kum áplori "tri pomoj", śaś-sínte éwrori "sescent eŭroj"

Kalkulado / Toáneni

adicio gatlísteni, gudáveni	gatlístaj X gudaj/su Y	adiciu X al Y	X + Y = Z	X, Y = bigudájo, bigudávo "sumato", Z = gudáju, gudávu "sumo"
	X gudaj Y teésa Z	kum gudaj śaś teésa gao	3 + 6 = 9
	X su Y teésa Z	ojn su gao teésa dik	1 + 9 =10
substraho padéteni	padétaj Y ot X	subtrahu Y de X	X - Y = Z	X = binéŋo "minusato", Y = bipadéto "subtrahato", Z = rozdéjlo "diferenco"
	X pa Y teésa Z(#1)	pit pa kum teésa kek	7 - 3 = 4
	X pa Y teésa neŋ Z(#2)	śaś pa gao teésa neŋ kum	6 - 9 = -3
multiplikado máŋepiśintjeni, koárteni, múleni	máŋepiśintjaj X diŋ Y	multobligu X per Y	X * Y = Z	X = rukoárto, rumúlo "multiplikanto", Y = bikoárto, bimúlo "multiplikato", X, Y = ćínuti(#3) "faktoro" Z = koártuti, múluti "produto"
	X-koartaw Y teésa Z	ek-koartaw piŋ teésa dik	2 * 5 = 10
	X-mul Y teésa Z	piŋ-mul śaś teésa kumdik	5 * 6 = 30
divido dájleni	dájlaj X diŋ Y	dividu X per Y	X : Y = Z	X = bidájlo "dividato", Y = rudájlo "dividanto", Z = kómti(#4) "kvociento"
	X bidájla diŋ Y teésa Z	bat bidájla diŋ kek teésa ek	8 : 4 = 2
	X bidájla diŋ Y teésa Z dźiŋ' z	dik ojn bidájla diŋ śaś teésa ojn dźiŋ' bat kum	11 : 6 = 1,83
potencigo tálameni, wóhteni	tálamaj X diŋ Y	potencigu X per Y	XY = Z	X = ónćo "bazo", Y = íwpso, iskójvu(#5) "eksponento", Z = wóhti(#6) "potenco"
	Y-enśe tálamo ot X teésa Z	ékenśe tálamo ot kum teésa gao	32 = 9
	Xum(#7)Y teésa Z	doromkum teésa śaśdik kek	43 = 64
	X vípse(#8) Y teésa Z	ek vípse kum teésa bat	23 = 8
radikado bóneni	úmaj tla X-enśen bónin ot Y	tiru la Xan radikon el Y	x√Y = Z	X = bónena íwpso(#9), bónena iskójvu(#10) "radikeksponento", Y = bibóno "radikato", Z = bóni "radiko"
	tla X-enśe bóni ot Y teésa Z	tla kum-enśe bóni ot ékdik pit teésa kum	3√27 = 3

• #1: Se X estas pli granda ol Y.
• #2: Se X estas malpli granda ol Y.
• #3: Pruntetraduko laŭ Pl.: czynnik, Fin.: tekijä^(#3a).
• #3a: La menciitaj vortoj krom la matematika senco havas pliajn sencojn. La komerca signifo estas esprimata per ćínerjo, pli malpli laŭ Ĉeĥ.: činitel.
• #4: Mallongige el kvítom "kiom" plus la fina parto el kémti "kvanto", ĉar kelkaj lingvoj kreas terminon por "kvociento" el vorto por "kiom".
• #5: Pruntetraduko laŭ Pl.: wykładnik kaj Hung.: kitevő.
• #6: Derivita el la politika termino wóhhu "potenco".
• #7: La varianto de -um- ĉiam devas adaptiĝi al la antaŭa numeralo.
• #8: La varianto kun vípse similas al Ger.: hoch (en zwei hoch drei ist acht) kaj alt (en du alt tri estas ok).
• #9: Sinonimo bónena ìwp-tálu, laŭ Ger.: Wurzelhochzahl.
• #10: Laŭ Ger.: Wurzelexponent.

Por faktorialo (n!) estas la termino kepmúlti (el képa "kapabla, pova", -mul "-foje" kaj aldona konsonanto), inspirita de la etimoj de Ger.: Fakultät (por la komenca parto) kaj Fin.: kertoma (por la fina parto).

b) Ordinalaj numeraloj / páŋari tàlu-sónori

RIM: Ili tre ofte staras antaŭ la koncernata vorto, nur pro stilaj kialoj ili sekvas. Krome ili estas deklinaciataj kiel substantivoj kaj adjektivoj.

ekz.: kúmenśe áplo "tria pomo", Go-tráda ékenśeku házuku! "Veturu al dua domo!"

c) Frakciaj numeraloj / lémemari tàlu-sónori

½	ojn ékudo	unu duono
2/3	ek kúmudori	du trionoj
4/7	kek pítudori	kvar seponoj
23/86	ekdik kum batdik-śaśudori	dudek tri okdek-sesonoj

13. Rilataj vortoj / Bécari sónori

Kitake	Senco	Etimo	Devena formo	Senco
déjlo	parto	Pld.: Deil, Deel
hhúvi	procento	Mong.: хувь [hhuvj]
otpéko(#1)		el ot "de" kaj pek "cent"
na-júpa	nombri	Keĉ.: yupay	júpeni	nombrado
na-tôla(#2)		Mong.: тоолох [tooloh]	ektôlo(#3)	dualo
			maŋtôlo(#4)	pluralo
			ojntôlo(#5)	singularo
			tôleni	nombrado
			tôlguj(#6)	nul
			tôl'ujŋ(#6)
tálu	numero	Pld.: Tahl, Isl.: tala & S.Sam.: taale	gutálu(#7)	nombro
			tálu-sémno(#8)	cifero
tàlu-sóno(#9)	numeralo	vidu supre + Fin.: sana, Est.: sõna
tlíki	cifero	mikso el la vortoj tálu "numero" kaj tíki "fingro"	tlíkojta	cifereca
natoana	kalkuli	Vj.: toán	toaneni	kalkulado
			toan-ílmo	matematiko(#10)

• #1: Laŭ Ser.Kr.: одсто, odsto 'percent' ("procento"), iomete malpli laŭ Ukr.: відсоток [vidsótok].
• #2: Dua tonemo pro tóla "malproksima".
• #3: Laŭ Ger.: „Zweizahl“, A.Sor.: dwojotnik^(#K) kaj dwojota^(#P).
• #4: Laŭ Ger.: „Mehrzahl“, Ltv.: „daudzskaitlis“ kaj Lit.: „daugiskaita“, A.Sor.: mnohotnik^(#K) kaj mnohota^(#P).
• #5: Laŭ Ger.: „Einzahl“, Ltv.: „vienskaitlis“ kaj Lit.: „vienaskaita“, A.Sor.: jenotnik^(#K).
• #6: Laŭ Gua.: papa'ỹ, privativo de papa 'zählen' ("nombri").
• #7: Laŭ Ger.: „Anzahl“.
• #8: Laŭvorte "numersigno", komparebla kun Isl.: tölustafur; Ĉin.: 數字 [shùzì].
• #9: Laŭ Ger.: „Zahlwort“, Dan.: talord, Lit.: skaitvardis, iomete malpli laŭ Ltv.: skaitļa vārds kaj iomete malpli laŭ Hung.: számnév kaj Mong.: тооны нэр [toony ner] [Laŭ la artikolo numeral, en la angla Vikivortaro].
• #10: Laŭvorte: "kalkul-scienco".
• #K: Laŭ 'Serbsko-němski słownik', de Jurij Kral, paĝo XV.
• #P: Laŭ 'Prawopisny słownik', paĝoj 107 (dwojota), 264 (mnohota).

Al la sekva ĉapitro
19.02.2024