Kitakujo 

Negacio / nemdíhi

En la Kitaka ekzistas diversaj eblecoj nei ion.

Partikuloj

maj ne(#1) Taj.: mài(#2) Ŋa maj temáka. Mi ne manĝas.
nem Hung.: nem Mu nem temáka.
néte nek Hung.: nem + Sans.: ati Míco tepíta néte véjnun néte rújpin. Kato trinkas nek vinon nek brandon.
śe(#3) ne(#4) Enc.: še Śe, mu nem teméda. Ne, mi ne scias.
Śe, mu njéśaź teméda.

Imperativo

ma- ne -u Sans.: > Cig.: ma,
Toĥ.B: & Kiĉ.: ma-
& Ar.: مَا []; ...
Maéta mícon! Ne manĝu katon!
na-(#1) Sk.: na, Cig.: na- Nanjáma mícon!

Negacia verbo

na-njéśa ne(#1) Enc.: ńeś Mu tenjéśa naméda. Mi ne scias.
njéśaź Míco njéśaź teképa naćíta búkun. Kato ne kapablas legi libron.
njéśajed Mútap níni njéśajed tezíva. Mia avino jam ne vivas.
njéśasjak Prícu njéśasjak tetóka kiesperánton. Frico ankoraŭ ne parolas Esperanton.
kow-njéśa bonvolu ne Kownjéśa namáka mícon. Bonvolu ne manĝi katon.

Neaj konverboj

-guj sen -i Mong.: -гүй [-güj] Útu léjpin étaguj téon lapíta. Utuo trinkis teon sen manĝi panon.
-njéś Enc.: ńeś Íti źémljon étanjeś téon lapíta. Itino trinkis teon sen manĝi bulkon.

Afiksoj

Normale uzeblaj

an- mal- Sans.: an-, Gr.: αν- [an-] & Kor.: [an-] anmója malbela
pa-(#1) sen- Alb.: pa papúla senmona
-tlen-(#2) Hung.: -tlen(#3) púltlena

Laŭ novgreka modelo

La prefikso kse-, ks-, el Gr.: ξε- 'un-, de-' ("mal-"), uzeblas jene:

Vorto Senco Modelo
ksapléwla sobra, malebria Gr.: ξεμεθώ 'sober up, sober' ("sobriĝi")
na-kseháza malloĝigi Gr.: ξεσπιτώνω [xespitóno] 'throw out, evict (force to leave a home)' ("malloĝigi"))
na-ksekréla malvesti Gr.: ξεντΰνω 'ausziehen' ("malvesti")
na-ksemânda mallerni Gr.: ξεμαθαίνω 'verlernen' ("mallerni")
na-ksemís¸a malkonfuzi Gr.: ξεμπερδεύω 'untangle' ("malkonfuzi")
na-ksenákta resti maldorma tutnokte Gr.: ξενυχτάω 'stay up all night, stay awake, keep someone up' ("resti maldorma tutnokte")
ksenáktulu, -i noktulo, noktovagulo Gr.: ξενύχτης 'night owl, night person' ("noktulo, noktovagulo")
na-ksenîla malnajli Gr.: ξεκαρφώνω [xekarfóno] 'unnail' ("malnajli")
ksepinéwa(#1) senspira Gr.: ξέπνοος [xépnoos] 'breathless' ("senspira") [rigardu la artikolon πνέω, en la angla vikivortaro]
na-kseráśta malskribi Gr.: ξεγράφω 'strike out, erase, rub out' ("forstreki, forskrapi, forviŝi")
na-kseviéta(#2)
na-kserúva malŝraŭbi Gr.: ξεβιδώνω 'abschrauben' ("malŝraŭbi")
na-ksetáma forpasi Gr.: ξεψυχάω [xepsycháo] 'pass away, pass on, expire, draw one's last breath, bite the dust' ("forpasi")
Iomete simila al Ger.: den Geist aufgeben
ksevára sobra, malebria; enuiga, teda Gr.: ξενέρωτος 'sober; boring, dull, unfun, uncool' ("sobra, malebria; enuiga, teda, malmojosa")
na-ksevéjnkra purigi Gr.: ξεσκατίζω 'wipe, clean' ("viŝi, purigi") kaj ξεσκατώνω

Sciencaj afiksoj

un- a-, an-(#1) Ger.: un- unátvisto ateisto
unkírvo atomo

Al la sekva ĉapitro
03.09.2023