Kitakujo

Jes, ne ktp. / Jo, nem v.t.s.v.t.s = va témaw sójve "kaj tiel plu"

Adverboj

jo	jes	Pld./Luks.: jo, Jid.: jo^(#K), יאָ [yo^(#W)], Kaŝ./Ma.Sor.: jo; Fin.: joo	najóa, najódiha	jesi
maj	ne	Taj.: mài^(#K), ไม่ [mâi^(#W)]	maj sójve	ne plu
nem	ne	Hung.: nem	nem sójve	ne plu
njom^(#1)	jes kaj ne	mikso el nem "ne" kaj jo "jes"
nuk	ankoraŭ	Modelo Ger.: noch	nuk nem/maj	ankoraŭ ne
tarba^(#2)	sed jes	Nep.: tara + Kur.: ba	Tarba mu lamáka káwkun.	Sed jes mi manĝis kukon.
bu	vere ne	Ĉin.: 不 [bù] 'nein, nicht'	Bu mu lámaka káwkun.	Vere ne, mi ne manĝis kukon.

#1: Inspirita de Ger.: jein, It.: ni, Port.: nim.
#1: Ĝi servas en respondo jesiga al negativa demando.
#K: Laŭ 'Kauderwelsch'.
#W: Laŭ 'Wiktionary' ("Vikivortaro").

Adjektivoj

átva	ebla	Hung.: -ható	átvaw	eble
jakína	certa	Sva.: yakini	jakínaw	certe
hójta	ĝusta	Fin.: hyvä, Est.: hea + t	Témo tehójta!	Tio ĝustas!
râśta^(#1)	ĝusta	Per.: rāßt^(#K), راست [râst^(#W)]	Témo teráśta!	Tio ĝustas!
tónja	vera	Mand.: tooñaa	Témo tetónja!	Tio veras!
tónja	vera	Mand.: tooñaa	Témo nem tetónja!	Tio ne veras!

#1: Sence influita de la germana parenco richtig "ĝusta". Ne eblas ~~rásta~~ pro rásti "mejlo". Tial unue okazas ŝanĝo al ~~ráśta~~. Sed tio poste pro na-ráśta "skribi" denove ŝanĝiĝis al râśta, kun dua tonemo.

Afiksoj

dus-^(#1)	mis-	Sans.: दुस्- [dus-], दुष्- [duṣ-], Gr.: δυσ- [dus-]^(#2)	na-dusgéra	misfari
kàle-^(#3)	bon(e)-	Gr.: καλά [kalá]	kàle-gámaj	bonvenu
-vis-	certe, sendube	Pld.: wiß, (gewiß)	Émi sjegámvisa.	Ŝi certe venos.

#1: El tio estiĝis dúska "fuŝa".
#2: Parencas Mn.Irl.: do-, du-.
#3: Samdevena estas kaláhaw "bone; tute; ĝuste".

Substantivoj

ápmenjo	cirkonstanco	derivaĵo el ap- "ĉirkaŭ" kaj lasta parto de Hung.: körülmény
apstójku^(#1)	cirkonstanco	kunmetaĵo el ap- "ĉirkaŭ" kaj la kunmetenda -stojku "-stato"
dźóti^(#2)	stato, eco	Jap.: 状態 [jōtai]
manstójku^(#3)	situacio	kunmetaĵo el na-mána "esti" kaj la kunigenda -stojku "-stato"
pátri	kondiĉo	el pat "se, kaze ke" kaj r

#1: Pli malpli laŭ la etimo de cirkonstanco, subtenata de diversaj lingvoj, kiel ekz. Ger.: Umstand, Ltv.: apstāklis, Rus.: обстоятельство.
#2: Samdevena estas la esivo je -dźot "kiel".
#3: Parte inspirita de Ltv.: stāvoklis 'position, location; state, condition' (pozicio, loko; stato, kondiĉo), Ger.: Zustand "stato; situacio". Sence simila estas dzajstójku "situo", kiu siavice akcentas la lokon.

Verboj

na-pûŋa^(#1)

ĝusti

Ponape: pwung

Témo tepûŋa!

Tio ĝustas!

#1: Dua tonemo pro troa simileco kun na-púŋka "mordi".

Al la sekva ĉapitro
17.10.2025