Dialektoj kaj parencaj lingvoj / rázduri va asmijatari kéliri
a) Jene kelkaj dialektaj trajtoj, kiuj diferencas de la normo
Dzitak-najbaraj dialektoj / Dzitak-somsédari ráźduri
[RIM: Ne ĉiuj trajtoj de la Dzitaka ĉi tie videblas!]; Kie?: Dvać-akti, Kváj-akti, Dorúp-akti/Jág-akti
- pliaj vokaloj: ë (kiel en la albana: ë, k-u germane: e (en: Katze, Tasse, gehen, ...)); y (kiel rusa: ы kaj pola: y, resp. turka: ı) kaj å (kiel en sveda, norvega kaj dana lingvoj):
| Kit. |
dial. |
kit. ekz. |
dial. ekz. |
esp-e |
kie? |
| i |
ë |
dik |
dëk |
dek |
Dvać-akti, Kváj-akti, Dorúp-akti/Jág-akti |
| u |
y (antaŭ j) |
múju |
myju |
nazo |
Dvać-akti, Dorúp-akti |
| uj |
yj |
|
|
|
|
| oa |
å |
koas |
kås |
pro |
Dvać-akti, Kváj-akti |
- la ĉefaj sinonimoj de la Kitaka preskaŭ malaperas kaj la dua-,
tria- aŭ kvara-ranga iĝas anstataŭaĵo, ekz.: Kit.: máti "okulo" sinonimas kun: míki > dial.: më´kë; Kit.: ábru "plumo" sinonimas kun túpru > dial.: túpru, túplu
- forigo de la postpozicioj
- kunfandiĝo/foriĝo de kelkaj kazoj:
| Kit. |
Esp-e |
Dial. |
Esp-e |
| -de, -so/-wak, -ni |
de; da; de (gen.) |
-dzë , -në |
de; da |
| -ga; -pe |
kun; per |
-gë |
kun; per |
| -ge; -ku |
al (dat.), al (lat.) |
-ky |
al (dat-lat.) |
| -bep, -ben, -bes |
en, en -n, de en/el |
-bel |
en, en -n, (el) |
| -tap, -tan, -tas |
ĉe, ĉe -n, de ĉe |
-ta |
ĉe, ĉe -n, de ĉe |
| -pep, -pen, -pes |
super, super -n, de super |
-pe(w) |
super, super -n, de super |
| -t |
de (ĉe pasivo) |
ot … |
de |
| -l |
<postpozitivo> |
- |
- |
| -saj, -pi |
ĉe, en, sur, … |
-pë |
ĉe, en, sur, … |
| -ket |
de (abl.) |
-ke, ot … |
de (abl.) |
| -ksi |
ol |
as … |
kiel; ol |
| -mut |
por |
sve … |
por |
| -rajku |
pro |
kås … (< koas) |
pro |
| -n |
-n (nedirekte) (ak.) |
-n |
-n |
| -dźot |
kiel |
as |
kiel |
- foriĝo de la X-saj, X-ku, X-ket-sistemo de distingo kaj anstataŭiĝo
per X …, X …-n (post substantivo, adjektivo aŭ pronomo koncerna),
ot X …
- oftega uzo de distingaj prefiksoj ĉe verboj
- tân fariĝas sufikso -tân- kaj -aćk- ne ekzistas
- forigo de la pasivaj sufiksoj -ew-, -ikt- kaj anstataŭigo per formoj el
na-ésa/na-héma + participo pasiva (bi-, bil-, bis-)
| Kitake |
esp-e |
dialekte |
| Íti telúbewa. |
Itino estas amata. |
Ítë/Ëtë te'sa bë-lúba. |
| Paolu labúsewa. |
Paŭlo estis kisita. |
Paolu laésa bë-cóka. |
- foriĝo de la formoj je enáj- el la tabelvortoj kaj transpreno de
koj- tien
| Kitake |
esp-e |
dialekte |
| enáje, -o | koj(e,o) |
tiu, tio |
koje, kojo |
| enájilan | kójpi |
tie |
kojlan |
| enájilanku | kojt |
tien |
kojvej |
| enájilanket | - |
de tie |
kojfor |
- ŝanĝo de la tabelformoj je -lan-ku kaj -lan-ket al -vej kaj -for
| kvílanku |
kien |
kvúvej |
| kvílanket |
de kie |
kvéfor |
Al la sekva ĉapitro
08.09.2017