Brutoj / miálori, újwori
Enkonduko / enbrúngeni
| istálu |
stalo |
Ind.: istal |
|
|
|
|
| miálo |
bruto |
Mn.Irl.: míl, Kim.: mil & Mong.: мал [mal] |
|
|
|
|
| újwo |
Ajm.: uywa, Keĉ.: uywa |
|
|
|
|
| lûgo(#1) |
herbejo |
Rus.: луг [lug] |
|
|
|
|
| wélu |
Het.: wellus |
|
|
|
|
| pájmu |
paŝtisto |
Fin.: paimen(#2) |
pájmajko |
paŝtejo |
na-pájma |
paŝti |
| tójlo(#3) |
juna bruto |
Mong.: төл [töl], Kaz.: төл [töl] |
tójlolo |
jun-brutaro |
|
|
| vrédu |
grego |
Gt.: wrêþus 'Herde' |
|
|
|
|
- #1: Dua tonemo pro lúga "verda".
- #2: Parencas Lit.: piemuo, Mn.Gr.: ποιμήν > Gr.: ποίμνιο [poímnio], ĉar la finna vorto estas pruntaĵo.
- #3: Variaĵo: télo.
Specioj / rúśiri
Oni distingas inter grandaj kaj malgrandaj brutoj.
Grandaj brutoj / dádari miálori
| ádvo |
ĉevalo |
Mong.: адуу [aduu] |
ádvi |
ĉevalino |
ádvu |
virĉevalo |
ádvoko |
ĉevalido |
na-ádvoka |
naski ĉevalidon |
| hésto(#1) |
Nor.: hest (N.Sam.: heasta) |
hésti |
héstu |
héstunjo |
na-héstunja |
| íko |
Gr.(Äol.): ίκκος [(h)íkkos](#2) |
íki |
íku |
íkunjo |
na-íkunja |
| ćútu |
virazeno |
Ajm.: ch'utu |
ćúti |
azenino |
ćúto |
azeno |
ćútoko |
azenido |
na-ćútoka |
naski azenidon |
| dévo |
kamelo |
Turk.: deve |
dévi |
kamelino |
dévu |
virkamelo |
dévunjo |
kamelido |
na-dévunja |
naski kamelidon |
| dèvíko(#3) |
lamo |
vidu supre |
dèvíki |
lamino |
dèvíku |
virlamo |
dèvíkunjo |
lamido |
na-dèvíkunja |
naski lamidon |
| kaw(#4) |
bovo |
Pld.: Kauh, Sur.: kaw, Angl.: cow [kaŭ]
& Alb.: kau 'Ochse' |
káwi |
bovino |
káwu |
virbovo |
káwoko |
bovido |
na-káwoka |
naski bovidon |
| újkro |
Mong.: үхэр [ükher] |
újkri |
újkru |
újkrunjo |
na-újkrunja |
| kúći |
porkino |
Keĉ.: kuchi(#K), khuchi(#W), Ajm.: khuchi |
kúću |
virporko |
kúćo |
porko |
kúćoko |
porkido |
na-kúćoka |
naski porkidon |
| sárlo |
poefago, gruntbovo |
Mong.: сарлаг [sarlag] |
sárli |
poefagino |
sárlu |
virpoefago |
sárlunjo |
poefagido |
na-sárlunja |
naski poefagidon |
| sjéljo |
boaco |
Ket.: s´ɛl´, 4s´ɛl´, 4sɛl´ 'Rentier' |
sjélji |
boacino |
sjélju |
virboaco |
sjéljoko |
boacido |
na-sjéljoka |
naski boacidon |
| taníko(#5) |
poneo |
el tána "malgranda" kaj íko "ĉevalo" |
taníki |
poneino |
taníku |
virponeo |
taníkunjo |
poneido |
na-taníkunja |
naski poneidon |
| zójko |
porko |
Pld.: Sœch, Söög(#6) |
zójki |
porkino |
zójku |
virporko |
zójkunjo |
porkido |
na-zójkunja |
naski porkidon |
- #1: Ĝemelas al la radiko hes- "hipo-" uzenda en sciencaj terminoj, kiel ekz. hescábli "hipokaŝtano".
- #2: Parencas Lat.: „equus“, Gr.: „ιππος“ [ippos], Gr.Mik.: 𐀂𐀦 [i-qo], Mn.Irl.: ech, Lit.: ašvienis 'Hengst' ("virĉevalo"), ašvà 'mare' ("ĉevalino"), Mn.Angl.: eoh 'horse' ("ĉevalo").
- #3: Laŭ Ĉin.: 駱馬 [luòmǎ], el 駱 [luò] 'camel' ("kamelo") kaj 馬 [mǎ] 'horse; surname' ("ĉevalo; nomo").
- #4: Variaĵoj: góvo, gávo.
- #5: Pruntetraduko laŭ Ĉin.: 小馬 [xiǎomǎ] 'pony' ("poneo") (el 小 [xiǎo] 'small; tiny; few' ("malgranda; malmulte") kaj 馬 [mǎ] 'horse' ("ĉevalo")) kaj iomete malpli laŭ Mal.: kuda padi 'pony' ("poneo"), el kuda 'horse' ("ĉevalo") kaj padi 'diminutive' ("malgrandigita").
- #6: Parencas Mn.A.Ger.: sū, Lat.: sūs, Toĥ.B: suwo, Ltv.: sivēns 'Ferkel' ("porkido").
- #K: Laŭ 'Kauderwelsch'.
- #W: Laŭ 'Wiktionary' ("Vikivortaro").
Idoj per apartaj vortoj
| téli(#1) |
guno, bovidino |
Ltv.: tele "guno, bovidino" |
na-téla |
naski gunon, naski bovidinon |
| túkśu |
bovido |
Man.: tukšan |
na-túkśa |
naski bovidon |
- #1: Parencas Ltv.: teļš "bovido", Rus.: тёлка [tjólka] 'heifer' ("guno, bovidino"), телёнок [teljónok] 'calf' ("bovido").
Malgrandaj brutoj / bágari miálori
| búznu |
virkapro |
Cig.: buzno; buzni(#1) |
búzni |
kaprino |
búzno |
kapro |
búznoko |
kaprido |
na-búznoka |
naski kapridon |
| cjápu |
Alb.: cjap 'buck' ("virkapro") |
cjápi |
cjápo |
cjápunjo |
na-cjápunja |
| ciémo |
ŝafo |
Km.: ចៀម [ciəm] |
cíémi |
ŝafino |
ciému |
virŝafo |
cíemoko |
ŝafido |
na-ciémoka |
naski ŝafidon |
| óvico(#2) |
Rus.: овца [ovca], Pl.: owca, Lat.: ovis |
óvici |
óvicu |
óvicoko |
na-óvicoka |
| gájco |
kapro |
NSam.: gáica(#3) |
gájcu |
virkapro |
gájci |
kaprino |
gájcoko |
kaprido |
na-gájcoka |
naski kapridon |
| núklo |
kuniklo |
A.Sor.: nukl |
núkli |
kuniklino |
núklu |
virkuniklo |
núkloko |
kuniklido |
na-núkloka |
naski kuniklidon |
- #1: Parencas Trk.: „buzas“, Av.: „buza-“.
- #2: Variaĵoj: ówco, áwco.
- #3: Parencas Sve.: „get“, Ger.: „Geiß“, Mn.Angl.: gāt 'goat' ("kaprino"), ĉar temas pri ĝermana pruntaĵo en la samea lingvo.
V-u ankaŭ sub bestoj, bestaj sonoj,
Verboj / gèra-sónori
| na-béra |
porti |
Mn.Arm.: բերեմ [berem], Isl.: bera, Mn.Angl.: beran |
| na-néśa |
Lit.: nèšti |
| na-fúga |
bredi |
Sva.: -fuga |
| na-ímla |
Nav.: ?íímł (I), (PFUO) ?imł |
| na-kósva |
rajdi |
Mŝt.: koso_ yó |
| na-rájtina |
Cig.(Burg.): rajtinel |
| na-vúta |
tiri |
Sva.: kuvuta |
Al la sekva ĉapitro
19.10.2025