Kitakujo 

Kiel aspektas parencaj lingvoj? / Kvaw teismátama máklari kéliri?

- Dźiga

RIM: Ĉi tiu lingvo estas unu el la malplej parencaj.

• - interŝovas kategorian vorton inter numero kaj koncerna substantivo

vorto	senco	etimo	ekz.	traduko
baj	folio	Lao.: bai	tir baj kértu	tri paperoj
bua		Ind.: buah	tir bua házu	tri domoj
gwon	libro	Kor.: gwon	tir gwon búgu	tri libroj
kōn	grajno	Ger.: Korn	śaś kōn hírni	ses pizoj

• - post numero ĉiam staras singularo kun supra formo, ĉar plurala sufikso -ri ĉi tie ne ekzistas
• - krome mankas la duala sufikso -ki
• - ĝi nur havas du kazojn, nome nominativon kaj akuzativon je -n. RIM: En la norda dialekto eĉ mankas la akuzativo.
• - ĝi nur havas prepoziciojn
• - la tempoj estas esprimataj jene

prefikso	senco	etimo	ekz.	traduko
ti-, tj-	-as	Prakit.: ti- {I}	ti-géra	faras
le-, l-	-is	Prakit.: le {II}	le-tëráda	veturis
mo-, m-	-os	Prakit.: mo- {IV}	m-éta	manĝos
sjaw-/ső-		Prakit.: seu {II}	sjaw-ístva, (dial.) sjaw-íspa	sidos

• - ekzistas modala konjugacio:

prefikso	senco	etimo	ekz.	traduko
kã-	povas -i	Ger.: kann	kãnjáma	povas manĝi
kõ-	povis -i	Ger.: konnte	kõnjáma	povis manĝi

• - la agad-manieroj estas esprimataj jene

prefikso	senco	etimo	ekz.	traduko
ka-, kal-	ek-	Keĉ.: qallariy	ka-ŋána	eklabori
pi-, pin-	malek-	Esp-o: fino	pi-máka	elmanĝi

• - La verbaj voĉoj estas la jenaj:

prefikso	senco	etimo	ekz.	traduko
ve-, vj-	-iĝ-	Kit.: ve-	ve-śúkëra	beliĝi
me-, mj-	-ig-	Kit.: me-	me-tëlústa	dikigi

• - La participoj nur ekzistas la jenaj:

prefikso	senco	etimo	ekz.	traduko
gi-	-at-	Ger.: ge-	gipíka	kuirata
di-	-it-	Ind.: di-	dipóka	batita
X	-ot-	-	-	-
daj-	-ant-	Pld.: dei!	dajpóka	batanta
X	-int-	-	-	-
X	-ont-	-	-	-

• - La verba prefikso na- ne ekzistas. Ĝi estu anstataŭata per nenio.
• - Okazas la jenaj konsonantaj ŝanĝiĝoj:

PraKitake	Dźige	PraKit.	ekz. Kit.	ekz. Dź.	traduko
d	dz (inter V.)	éjdi	éjdi	īdzi	patrino
		ti-éwda	na-éwda	ődza	eviti
dl	dël	cadlà, ti-cádla	na-cádla	cádëla	sata, -i
dr	dër
hh	kh	hhóntu	hhóntu	khándu	armeo
k	g (post n,m, inter V.)	lewkà	léwka	lőga	hela
kt	jt	nákti	nákti	néjti	nokto
mp-	bw-	mpóso	ompóso	bwózo, bwóřo	felo
p	b (post n,m, inter V.)	mpási	ompási	bwézi, bwéři	doloro
ps	fs	kópsa	kópsi	kofso	butono
pt	t	ćépti	ćépti	ćíti	teknologio
s	z, ř (inter vok.)	péso, póso	peoso	pézo, péřo	hundo
t	d (post n,m, inter V.)	hhóntu	hhóntu	khándu	armeo
		ojtáki	ojtáki	ajdégi, ēdégi	ebeno
tl	tël	tlustà	tlústa	tëlústa	dika
tr	tër	ti-tráda	na-tráda	tëráda	veturi

• - Okazas la jenaj vokalaj ŝanĝiĝoj: (Tio ankoraŭ estas korektenda!)

PraKitake	Dźige	PraKit.	ekz. Kit.	ekz. Dź.	traduko
a	e (antaŭ i, en √)		acíno	ecíno	cedro
		nákti	nákti	néjti	nokto
		mpási	ompási	bwézi, bwéři	doloro
e	i (antaŭ i, en √)		hérni	hírni	pizo
o	a (antaŭ n/m+t/d)	hhóntu	hhóntu	khándu	armeo
	ö (antaŭ i)		kópsi	köfsi	butono
	u (antaŭ n/m +p/b/w/v)	mpási	ompási	bwézi, bwéři	doloro
		mpóso	ompóso	bwózo, bwóřo	felo
u	ü (antaŭ i)	búmi	búmi	bümi	tero
aj	ē (antaŭ e,i), ää (antaŭ a,o,u)		pájti	pēdi	garbejo
			rájba	rääba	bunta
			vájlo	väälo	lupo
ej	ij (antaŭ V.), ī (antaŭ K.)		bej'	bī, bíjë	ĉe
oj	ē (antaŭ e,i), ő (antaŭ o,u), aj (antaŭ a)		dójsa	dájza, dájřa	utra
			gójro	gőro	infanaĉo
			ojtáki	ajdégi, ēdégi	ebeno
			sójve	sēve	plu
uj	ü (antaŭ K.), ű (antaŭ V.)	ti-bújta	na-bújta	büda	ekzisti
aw	ō (antaŭ K.)	ti-páwja	na-páwja	pōja	moviĝi
		táwta	táwti	tōdi	nacio
ew	ő (antaŭ K.), jaw (antaŭ V.)		déwa	djáwa	konstanta
		ti-éwda	na-éwda	ődza	eviti
			léwka	lőga	hela
iw	ű		biw	bű	dek
ow	ō (antaŭ K.), aw (antaŭ V.)		kow-	ko-, kaw-	bonvolu -i
ea	ää (antaŭ K. + a,o,u), ē (antaŭ K. + e,i)		mêa	mää	kun
			meáka	määga	mola
ia	ī		niátu	nīdu	intenco
oa	ō		noátu	nōdu	vizaĝo
ua	ū		taguáto	tagūdo	aglo
ao	o (antaŭ n/m +K.), ō		ćaohhu	ćōkhu	batalo
eo	ē (antaŭ i,j, en √), ő		peoso	pőzo, pőřo	hundo
io	ī		rióću	rīću	planedo
uo	u		na-puośa	pūźa	ornami

• - havas la jenajn vokalojn: a, e, i, o, u, ë; ā, ē, ī, ō, ū; ä, ö, ü; ää, ő, ű; aj, aw
• - prepozicioj anstataŭigas la kazojn de la Kitaka (ekz. házë ot me (Kitake múde házu) "mia domo" )

Al la sekva ĉapitro
14.09.2005, aktualigita 17.03.2023