Kazo

El Kitakujo

(Malsamoj inter versioj)
Iri al: navigado, serĉi
(sekundaraj)
(sekundaraj)
Linio 205: Linio 205:
{| border="1"
{| border="1"
| rowspan="3" | pozicio
| rowspan="3" | pozicio
-
| rowspan="3" | dzájajko (Var.: dzéjko.)
+
| rowspan="3" | [[dzájajko]]
 +
(Var.: dzéjko.)
| rowspan="3" | komuna
| rowspan="3" | komuna
-
| rowspan="3" | etimo
 
| situo
| situo
| almovo
| almovo
Linio 216: Linio 216:
| Rus.: из [iz]  
| Rus.: из [iz]  
|-
|-
-
| -dzájpo #1
+
| -[[dzájpo]] #1
-
| -géjpo #1
+
| -[[géjpo]] #1
-
| -gámpo #1  
+
| -[[gámpo]] #1  
|-  
|-  
| eno
| eno
-
| éno
+
| [[en-|éno]]
-
| -be- (Mn.Kit./Dial.: -bel-) #2
+
| -[[be]]- (Mn.Kit./Dial.: -bel-) #2
-
| Hung.: bél & Angl.: belly
+
| -[[be|bep]] (Var.: -bup, -belp, -berp)
-
| -bep (Var.: -bup, -belp, -berp)
+
| -[[be|ben]] (Var.: -bot, -belt, -bert/-bern)
-
| -ben (Var.: -bot, -belt, -bert/-bern)
+
| -[[be|bes]] (Var.: -bels, -bers)  
-
| -bes (Var.: -bels, -bers)  
+
|-
|-
| supero
| supero
-
| úpreo
+
| [[úpre-|úpreo]]
-
| -pe- (Dial.: -pä-) #3
+
| -[[pe]]- (Dial.: -pä-) #3
-
| Est.: pea 'Kopf'
+
| -[[pe|pep]]
-
| -pep
+
| -[[pe|pen]] (Var.: -pet, -pät/-pän)
-
| -pen (Var.: -pet, -pät/-pän)
+
| -[[pe|pes]]
-
| -pes  
+
|-
|-
| ĉeo
| ĉeo
-
| béjo
+
| [[bej-|béjo]]
-
| -ta-
+
| -[[ta]]-
-
| Geo.: -tan
+
| -[[ta|tap]]
-
| -tap
+
| -[[ta|tan]] (Var.: -tat)
-
| -tan (Var.: -tat)
+
| -[[ta|tas]]
-
| -tas  
+
|}
|}

Kiel registrite je 19:22, 27. Jan 2006

El la eblecoj esprimi kazojn (afikso: sufikso - en la keĉua, ajmara; tjurkaj kaj finnougraj, metatezo - en araba, ablaŭto - en irlanda, akcentŝanĝo - en rusa, tonŝanĝo - en kelkaj afrikaj lingvoj, aŭ kombinoj - en slavaj kaj litova) la Kitaka elektis la afikson, nome sufikson kiel tipon de afikso.

Enhavo

normalaj

Pliaj kazoj ekzistas en Joźik- kaj Tivad-najbaraj dialektoj, Joźik- kaj Tivuk-najbaraj dialektoj kaj en la Tivada, Joźika, Tivuka kaj Dęgutia lingvoj.

La nombro de la kazoj en la Dzitaka kaj Dzitak-najbaraj dialektoj kontraŭe estas tre malalta. Nur 7 kazoj restis en suda dialekto kaj 10 en meza kaj norda dialektoj de la Dzitaka. La Dźiga havas la plej malmultajn kazojn, nome 2.

primaraj

num. nomo námi esp-o kitake etimo Mez. Mn. Pra.
1. nominativo nàmi-pádzi - - - J J J
2. genitivo becpádzi de -ni (<-na)(*) Man.: -ni J T4 N
3. posesivo hèmpo-pádzi de -de Ĉi.: -de, -di J J N
4. partitivo dèjlo-pádzi da -wak #1 (Mn.Kit./Dial./Soc.: -so) Keĉ.: waki #2 J T2 N
5. dativo giw-pádzi al -ge Kaz.: -ге [ge], Kor.: -e(ge) J T6 N
6. lativo gegàmi-pádzi al -ku #3 Pl./Slvk.: ku J T5 N
7. akuzativo kàjloso-pádzi -n -n Kaz.: -н [n], Mn.Gr.: -ν [n], Esp-o: -n J J J
8. ablativo skèto-pádzi de, el -ket #4 Kaz.: кетү [ketiw] J N N
9. lokativo pjàsi-pádzi ĉe, en, sur, … -saj #5 Ĉi.: zai J J N
10. -pi Keĉ.: -pi J N9 N
11. komitativo skèjo-pádzi kun -ga Est.: -ga T12 N N
12. instrumentalo èlo-pádzi per -pe Kaz.: -пен [-pen] T11 N N
13. agentivo rugèro-pádzi de -t (Var.: -ot, -at) #6 Rus.: от [ot] N N N
14. postpozitivo pàsaso-pádzi - -l Het.: -l <Gen.>, Etr.: -l <Gen. II> N N N
15. translativo samcuj-pádzi ol -ksi Fin.: -ksi N N N
16. benefaktivo svèo-pádzi por -vad (Var.: -var, -val; -vad¸) Tlng.: -vaD N N N
17. kaŭzalo kàwsu-pádzi pro -rajku Keĉ.: -rayku N N N
18. esivo èso-pádzi kiel -dźot #7 Jap.: jōtai #8 N N N

RIM: (*) La formo -na estas malnova kaj ekzistas nur en la nord-orientaj dialektoj. Krome ekzistas interaj formoj je -nä, -ne kaj -nė. La mar-verde markitaj finaĵoj servas kiel distingiloj por lokaj pre- kaj postpozicioj.

Historie

  1. En la Mezepoka Kitaka nur estis 10 kazoj, nome tiuj kun la numeroj 1, 2, 3, 4, 5+6, 7, 9, 10, 8, 11+12. La sekundaraj ankoraŭ estis sociolektaj.
  2. En la Malnova Kitaka nur ekzistis ses kazoj, nome tiuj kun la numeroj 1, 3, 2+4, 7, 5+6 kaj 9. Ĉiuj aliaj ankoraŭ ne ekzistis.
  3. La Prakitaka eĉ nur havis du kazojn, kiel Esperanto.

sekundaraj

RIM: Laŭ hungara modelo kaj parte finna modelo, sed pli regulaj. Pliaj tiaj kazoj estas sociolektaj.

pozicio dzájajko
(Var.: dzéjko.)
komuna situo almovo demovo
Keĉ.: -pi Nen.: n'aa' Rus.: из [iz]
-dzájpo #1 -géjpo #1 -gámpo #1
eno éno -be- (Mn.Kit./Dial.: -bel-) #2 -bep (Var.: -bup, -belp, -berp) -ben (Var.: -bot, -belt, -bert/-bern) -bes (Var.: -bels, -bers)
supero úpreo -pe- (Dial.: -pä-) #3 -pep -pen (Var.: -pet, -pät/-pän) -pes
ĉeo béjo -ta- -tap -tan (Var.: -tat) -tas
Personaj iloj