Helpaj verboj

El Kitakujo

Al ili apartenas nur kelkaj verboj kaj la nombro iom varias en la dialektoj.

Ĝeneralaj / sómari

verboj kaj ekzemploj	(rektaj) sencoj	aldonaĵo #1	helpa senco	etimo
na-géja #2	iri	-eni + -ku	-os	Ger.: gehen
Mu tegéja púrijeniku.	Mi promenos.
na-déta	meti	-uwan	-ontos	Lit.: dėti
Íti tedéta káwpuwan léjpin.	Itino estas aĉetonta panon.
Paj tedéta dár-uwan háge áwton.	Li estas donaconta al ŝi aŭton.
na-fára	-	na-X-a	eki	Isl.: fara
Ému tefára nagérsa.	Li ekas labori.
na-góna	iri	-	iĝi	Pld.: gahn [gån]
na-káputa-góna #3	difektiĝi

• #1: Ĝi staru ĉe la ĉefa verbo, kiu kelk-foje ŝanĝiĝas al substantiva infinitivo je -eni.
• #2: Ĉi tiu uzo similas al:

la Fin.: tulla + ilativo de la infinitivo III kiel futuro [Laŭ "Praktisches Lehrbuch Finnisch", paĝo 160-161]. Krome al His.: ir + a + Inf. = futuro en latinameriko [Kaud. 5, paĝo 8; Kaud. 88, paĝo 48-49] Ankaŭ la Brazila uzas tian verbon, nome formon de ir "gehen" [Laŭ Kaud. 21, "Brasilianisch Wort für Wort", paĝoj 34-35] Ankaŭ en la Korea lingvo la ekvivalento estas helpverbo (ka.da) [Laŭ "Koreanisch für Globetrotter", paĝo 27] En la Planlingvo Unitario la verbo andar "iri" same helpverbas; ekz. ego andas portar "ich werde tragen" "mi portos" [Laŭ "Unitario", paĝo 39]

• #3: Sed pli ofte oni uzas: na-kapút-etja aŭ na-ve-kapúta.

Dialektaj / ráźdari

verboj, ekzemploj, kie?	(rektaj) sencoj	aldonaĵo	helpa senco	etimo
na-tjéka	-	bi-, bil-, bis-	esti + -ata, -ita, -ota	Ltv.: tieku, tiek, tiekam, tiekat
Íti latjéka bildánja Újtut. #1	Itino estis batita de Ujtuo.
okcidenta meza kitaka

• #1 En norma lingvo estas: Íti ladánjewa Újtut.