Prepozicioj eo
El Kitakujo
E (2 versioj: Enhavaj paĝoj) |
|||
| (Unu meza versio ne montrata.) | |||
| Linio 620: | Linio 620: | ||
(4) Ili havas 4 variaĵojn depende de tio, ĉu temas pri situo, al-direkto, de-direkto kaj laŭ-direkto. | (4) Ili havas 4 variaĵojn depende de tio, ĉu temas pri situo, al-direkto, de-direkto kaj laŭ-direkto. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | [[Kategorio:Vortospeco]] | ||
Nuna versio ekde 16:53, 24. Jan 2010
Ĉar Esperanto havas nur prepoziciojn ĉi tie nur gravas ties skemo. Do ĉi tie ankaŭ aperas postpozicioj en la Kitakaj tradukoj.
| 1. | al | duj | Ĉi.: dui | ||
| 2. | gu | Irl.: gu (gus) | Gogéja gu hógajko. | Iru al lernejo! | |
| 3. | ku (%) | Pl./Slvk.: ku | Paolo lalípta tapéton ku pérki. | Paŭlo gluis tapeton al la muro. | |
| 4. | dje ($) | Enc.: d'e3 | Mjákol dje gogéja! | Iru al tendo! | |
| 5. | nja ($) | Nen.: n'aa' | mul nja | al mi | |
| 6. | anstataŭ | iloke | Sve.: i "en" + Lat.: locus | Ilóke témo godája ískon kítan! | Anstataŭ tio donu ion alian! |
| 7. | antaŭ(l) | píre' (*) | Mn.Pr.: pirsdau,
Het.: piran |
Vo teístua píresaj házu.
Lo tegáma píreku házu. Émi tegéja píreket saodu. |
Ni sidas antaŭ domo.
Ili venas antaŭ domon. Ŝi iras de antaŭ ĝardeno. |
| 8. | pírevo' (*)($) | Házul pírevosaj kílni testéja. | Antaŭ domo staras kverko. | ||
| 9. | antaŭ(t) | pírei | Pírei ic díno émi lagáma. | Antaŭ unu tago ŝi venis. | |
| 10. | píreno ($) | Kúmdik kek gódiri píreno mu labíretja. | Antaŭ tridek kvar jaroj mi naskiĝis. | ||
| 11. | apud | nábi | Pld.: na bi | Ému tezíva nábi stácju. | Li loĝas apud stacio. |
| 12. | bóde ($) | Bd.: bodë | légol bóde | apud lito | |
| 13. | uldítle | Ĉer.: u-li-di-tlv | wásil uldítle | apud domo | |
| 14. | ĉe, flanke de béde | béde ($) | Ur.: bedë (Lez.: p'ad,
Krz.: bad-ow, Bd.: bodë) |
házul béde | ĉe domo |
| 15. | bédvo' (*)($) | Múal hewrúnil bedvósaj testéja peóso. | Flanke de mia amikino staras hundo. | ||
| 16. | ĉe | bej' (*) | Ger.: bei [baj]
(k-u Aktk.: b´ey 'LOC') |
Mu testéja béjsaj hewrúnu.
Émi tegáma béjku házu. Vo telópa béjket púmu. |
Mi staras ĉe amiko.
Ŝi venas al domo. Ni kuras de ĉe arbo. |
| 17. | bejvo' (*)($) | ||||
| 18. | nô- (4)($) | Enc.: nô'e, nône,
nôro, nô'one |
|||
| 19. | pśi | Pl.: przy | |||
| 20. | ĉirkaŭ | ólke | Vab.: olka | ||
| 21. | sírke | Lat.: circa | Bámbori telópa sírke púmu. | Infanoj kuras ĉirkaŭ arbo. | |
| 22. | sírkei (t) | Lo lákomáka sírkei ójnenśe óri. | Ili ekmanĝis ĉirkaŭ unua horo. | ||
| 23. | da, de | taw (|) | Pld. tau | lit taw málko | iom da lakto |
| 24. | de | apa | Sans.: ápa, Mes.: apa | ||
| 25. | ot | Rus.: от [ot] | Ému tegáma ot Berlíni. | Li venas de Berlino. | |
| 26. | watu
(Var.: wat.) |
Bim.: watu | |||
| 27. | dum | bérti | Som.: ber "tempo" + dif.k.: -t- | Ému lamáka bérti ojn óri. | Li manĝis dum unu horo. |
| 28. | ekde | béri ($) | Turk.: beri | ||
| 29. | isbéri | Rus.: из [iz] + Turk.: beri | |||
| 30. | ótai (#) | Hung.: ota | |||
| 31. | ekster | kim ($) | Ĥan.(S): kim #1 | Ému tla gerádil kim tezíva. | Li loĝas ekster la urbo. |
| 32. | el; ekster | is' (*) | Rus.: из [iz]; Lit.: iš | Paolu tezíva íssaj Berlíni.
Émo telénta ísku házu. Íri tegáma ísket gerádi. |
Paŭlo loĝas ekster Berlino.
Ĝi flugas el domo. Irino venas de ekster urbo. |
| 33. | el #2 | ísot | Rus.: из [iz] + от [ot] | Ísot kvo teísna súvo? | El kio konsistas akvo? |
| 34. | en | en' (*) | = | Ému tezíva énsaj Berlíni.
Máji telópa énku házu. Émi tegáma énket saodu. |
Li loĝas en Berlino.
Majino kuras en domon. Ŝi venas de en ĝardeno. (=el) |
| 35. | éni (t) | Éni ic díno ému laéta kek áplorin. | En unu tago li manĝis kvar pomojn. | ||
| 36. | envo' (*)($) | Házul énvosaj telájga kívimo. | En domo kuŝas ŝtoneto. | ||
| 37. | mjé- (4)($) | Enc.: m´i´; m´in, min, men,
m´ine; m´ido; meon, m´ion |
|||
| 38. | súse- (4)($) | Enc.: suse´; susene;
susero; suse'one |
|||
| 39. | ĝis | do | Ukr.: do, Pl.: do | Lo teáka do Dvíki. | Ili veturas ĝis Dviko. |
| 40. | háde | Ind.: had | |||
| 41. | kípe ($) | Ĉin.: kip 'erreichen' | kwétul kípe | ĝis hejmo | |
| 42. | inter | an(a)mése | Gr.: anámesa | ||
| 43. | ántar' (*)
(Var. ántre') |
Ind.: antara | Lo tezíva ántarsaj hewrúnuri.
Émi tekójva émon ántarku ísko. Paj tetáka túldin ántarket túliri. |
Ili loĝas inter amikoj.
Ŝi metas ĝin inter ion. Li prenas tablon de inter seĝoj. |
|
| 44. | ántarvo' (*)($) | Búkuril ántarvosaj pláto sjelájga. | Inter libroj kuŝos folio. | ||
| 45. | je | je | = | Je kvítomenśe óri ému sjegáma? | Je kioma horo li venos? |
| 46. | kontraŭ | pret' (*) | Ltv.: pret | Ému teístua prétsaj émi.
Jóhu tedánja prétku stíni. |
Li sidas kontraŭ ŝi.
Joho batas kontraŭ muron. |
| 47. | pretvo' (*) | ||||
| 48. | krom | álse | Lat.: alius "alia" | Álse śi-témo áte gotáka témon! | Krom ĉi tio prenu ankaŭ tion! |
| 49. | ísre
(Var. ísar) |
Rus.: из [iz] + Ger.: außer [auser] | Ísre máso mu vojkáwpa pómsin. | Krom viando mi aĉetos tomaton. | |
| 50. | kun | mêa (=-ga) | Gr.: με, μ´ [me/m´], Alb.: me, Ar.: ma´a, Nub.: ma | Mu temáka súpon mêa múa áhhu. | Mi manĝas supon kun mia frato. |
| 51. | ólpe ($) #3 | Mi | Paolol ólpe | kun(e kun) Paŭlo | |
| 52. | su (=-ga) | Lit.: su | Ému lasvápa su ísi. | Li dormis kun ŝi. | |
| 53. | laŭ(l) | dóre ($)
(Var.: dóri.) |
Jap.: -dôri | Gogáma śi-temel dórol dóre. | Iru laŭ ĉi tiu vojo. |
| 54. | ílge | Lit.: ilgai | Gogéja ílge téme derógu! | Iru laŭ tiu vojo. | |
| 55. | laŭ | loŋ | TokP.: long | Paj tegérsa loŋ solságo. | Li laboras laŭ ordono. |
| 56. | malantaŭ | anpíre' (*) | Kor.: an-, Gr./Sans.: an- (a-)
+ Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran |
Ému testéja anpíresaj pérki. | Li staras malantaŭ muro. |
| 57. | anpírevo' (*)($) | Paj pérkil anpírevosaj testéja. | Li/ŝi staras malantaŭ muro. | ||
| 58. | ajs' (*) | Ltv.: aiz | |||
| 59. | ajsvo' (*)($) | ||||
| 60. | fuó- (4)($) | Enc.: fuo'; fuone;
fuoro; fuo'one |
|||
| 61. | malgraŭ | dac (#) | Hung.: dac 'Trotz' | dac témo / témol dac | malgraŭ tio |
| 62. | per | ding | Ger.: Ding | ||
| 63. | éde ($) | Hur.: edë 'body, thing',
Ur.: edi 'thing' |
hámaril éde | per martelo | |
| 64. | po | jup | Keĉ.: yupay 'zählen' | Jup kum áblorin lo lamáka. | Po tri pomojn ili manĝis. |
| 65. | por | sve | Ger.: Zweck [cvek] | Témo teésa sve tu. | Tio estas por vi. |
| 66. | svéi | Svéi kek minútiri ému tetáka pílton. | Por kvar minutoj li prenas pilkon. | ||
| 67. | post | pási | Alb.: pas, Per.: paß | Pási kekgóda ansáweśo émi látemóra. | Post kvarjara malsano ŝi mortis. |
| 68. | preter | ohi | Fin.: ohi | ||
| 69. | pri | ómpe | Km.: å·mpii | Lo latóka ómpe Újtu. | Ili parolis pri Ujto. |
| 70. | tems | Ger.: Thema | Ému tegvára tems istúsu. | Li babilas pri sensencaĵo. | |
| 71. | pro | koas | Angl.: cause [ko:z] | Ému teésa gjúpa koas nem-úkćo. | Li estas stulta pro nelerno. |
| 72. | sen | pa | Alb.: pa | Ému lavéenléga pa mákaso. | Li enlitiĝis sen manĝaĵo. |
| 73. | sub | alt' (*) | Turk.: alt; Fin.: alta,
Est.: alt (Par. Hung.: alatt, Fin.: alla, alle, Est.: all) |
Tálpori tezíva áltsaj zémi.
Êluko telópa áltku lápo-dáko. Émi tegáma áltket túli. |
Talpoj loĝas sub la tero.
Besto kuras sub foliaron. Ŝi venas de sub seĝo. |
| 74. | altvo' (*)($) | ||||
| 75. | ír(o)- (4)($) | Enc.: ir', irone,
irodo, iro'one |
|||
| 76. | zem' (*) | Ltv.: zem | Zémsaj téme hído teśúra réko. | Sub tiu ĉi ponto fluas rivero. | |
| 77. | super | úpre' (*)
(Var.: úpar.) |
Sans./Pli.: upari,
Bng.: upore (Ger.: über, Lat.: super, Gr.: υπερ [iper < hüper]) |
Léntmaśíno telénta úpresaj gerádi.
Émo telénta úpreku házuri. Áplo tepáda úpreket saodu. |
Flugmaśino flugas super urbo.
Ĝi flugas super domojn. Pomo falas de super ĝardeno. |
| 78. | úprevo' (*)
(Var.: úparvo.) |
||||
| 79. | sur | on' (*)(s) | Angl.: on | ||
| 80. | up' (*) | Pld.: up, (op) | Bámbo teístua úpsaj légo.
Ému tepúira úpku púmu. Ísko tepáda úpket túli. |
Infano sidas sur lito.
Li grimpas sur arbon. Io falas de sur seĝo. |
|
| 81. | upvo' (*)($) | ||||
| 82. | tra | der | Pld.: dörch | Mu tegéja der dvári. | Mi iras tra pordo. |
| 83. | úke (#) | Keĉ.: uku 'Loch' + Fin.: läpi
'Loch, Öffnung; hindurch; (Präp./Postp.) durch' |
úke stíni ¦ stínil úke | tra muro ¦ tra muro | |
| 84. | trans | ánde | Alb.: andej | Ému tepláva ánde réko. | Li naĝas trans rivero. |
| 85. | pérne | Gr.: περαη [peran] | Pérne réko tedzája káwri. | Trans rivero trovigas bovoj. | |
| 86. | trans -n | vúke ($) | Sva.: -vuka "transiri, kruci" | Gátul vúke paj lagéja. | Li iris trans la straton. |
- #1: Par. Ĥan.(S): kæm@m 'out, outdoors, outside', Ĥan.: küm 'out; the exterior part', köm@n 'out, outdoors, outside', Hung.: ki (<kywe) 'out', kinn 'outside', kivül 'from without', Mans.: kün, kwän@; (N) kon '(being) out'
- #2: Nur se temas pri konsisto.
- #3: De la substantivo ólpi "grupo".
($) Ili estas en Kitaka lingvo postpozicioj. (v-u sekva-capitre!)
(#) Ili estas kaj prepozicioj kaj postpozicioj.
(%) Funkcias ankau kiel kaza finaĵo kaj loka diferencigilo. (v-u (*))
(s) Tio estas slanga vorto.
(|) Ĝi esprimas apartenon.
(l) Loka senco, (t) Tempa senco
(4) Ili havas 4 variaĵojn depende de tio, ĉu temas pri situo, al-direkto, de-direkto kaj laŭ-direkto.
