Verboklasoj

El Kitakujo

(Malsamoj inter versioj)
Iri al: navigado, serĉi
(→"movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori)
(→pliaj)
Linio 145: Linio 145:
* #3: Var.: vaw; en malnova ortografio: vaú  
* #3: Var.: vaw; en malnova ortografio: vaú  
==== pliaj ====
==== pliaj ====
 +
{{Rimarko|
 +
teksto=RIM: * = ĝemelas kun regulaj}}
 +
{| {{Prettytable}}
 +
! Kitaka
 +
! Senco
 +
! Etimo
 +
|-
 +
| mujk*
 +
| ĉerpi
 +
|Vj.: mực, mục, múc
 +
|-
 +
| gap*
 +
| renkonti
 +
| Vj.: gặp
 +
|-
 +
| got*
 +
| senŝeligi
 +
| Vj.: gọt
 +
|-
 +
| ŋen*
 +
| havi tempon
 +
| Alb.: ngen
 +
|-
 +
| vî
 +
| scii
 +
| Ĉeĥ.: ví
 +
|}
 +
Formado de apartaj tempoj kaj modoj
 +
 +
Oni uzas la supre (A.1./2.) menciitajn erojn, sed ne 'te-'.
 +
 +
sufikso: -ta
 +
 +
===== Ekzemplo =====
 +
{| {{Prettytable}}
 +
! Kitaka
 +
! Senco
 +
! Ekzemplo
 +
! Senco
 +
|-
 +
| ćaota
 +
| saluti
 +
| Ému laćaota sin.
 +
| Li salutis cin.
 +
|}
 +
===== Ĉiklasaj verboj en la PraKitaka kaj Malnova Kitaka =====
 +
{| {{Prettytable}}
 +
! Ŝtupo
 +
! Kitaka
 +
! Senco
 +
! Etimo
 +
! Ekzempoj
 +
! Nuna lingvo
 +
! Senco
 +
|-
 +
| Mn.
 +
| daj  #1
 +
| doni
 +
| Rus.: дай [daj]
 +
| Émi daj múku púlin.
 +
| Émi tedája múge púlin.
 +
| Ŝi donas al mi monon.
 +
|-
 +
| Pra.
 +
| kej  #2
 +
| rajti
 +
| Ĉi.: kĕ-yĭ
 +
| Éme kej titába do Móskva.
 +
| Ému tetórna natába do Móskvi.
 +
Ému tetórna natába Móskviku.
 +
| Li rajtas vojaĝi al Moskvo.
 +
|}
 +
* #1: Ĝi simple fariĝis regula verbo. (tedája "donas", ladája "donis" ktp.)
 +
* #2: Ĝi fariĝis modala sufikso ĉe la verboj. (Émi dánskeja témilan. "Ŝi rajtas danci ĉi tie."
 +
=== Ligendaj / bándedvari ===

Kiel registrite je 19:14, 24. Feb 2006

Enhavo

Regulaj verboj / fépari gèra-sónori

La plej multaj verboj krom la sekva-alineaj estas tute regulaj kaj kiel adjektivoj (Tie mankas la verbigaj afiksoj!) finiĝas je -a.

Neregulaj verboj / anfépari gèra-sónori

RIM: La neregulaj verboj malaperas aŭ reguliĝas en la dialektoj kaj parencaj lingvoj.

Neligendaj / nembándedvari

"sento"-verboj / "dújgu"-gèra-sónori

Kitaka Senco Etimo Ekzempoj Senco
ćao saluti Vj.: chào; k-u It.: ciao Mu ćao sun. Mi salutas vin.
hao ami Ĉi.: hào "ami; ŝati" Ŋa hao kámin. Mi amas vin.
jao voli Ĉi.: jào "deziri; voli; intenci" Paj jao nagérsa. Li volas labori.
jem malami; malŝati Ĉin.: yém 'hassen' Ísi jem nagérsa. Ŝi malŝatas labori.
maw #1 voli; intenci Ind.: mau Vo maw namáka. Ni volas manĝi.
  • #1: En malnova ortografio: maú; ĝemelas al mo- "-os"

Ĉiklasaj verboj en PraKitaka kaj Malnova Kitaka
Ŝtupo Kitaka Senco Etimo Ekzempoj Nuna lingvo Senco
Pra. vol voli Esp-o: voli, Lat.: volere, Okc.: voler, Ger.: wollen Áku vol timáka káwkun. Mu jao namáka káwkun.

Mu tevóla namáka káwkun.

 Mi volas manĝi kukon.

"movo"-verboj / "páwjintjeni"-gèra-sónori

Kitaka Senco Etimo Ekzemplo Senco
dao alveni, ĝisveni Ĉi.: dào 'ankommen; nach, zu, in' Paj dao ŋáku. Li alvenas al mi.
kip #1 atingi Ĉi.: kip 'erreichen' Ìsi kip tla gerádin. Ŝi atingas la urbon.
len supren(mov)iĝi Vj.: lên 'hinaufbewegen; auf, hinauf' Ému len góriku. Li supreniĝas monton.
prep. sur -n, supren Lo telénta len góriku. Ili flugas sur monton.
pjaŋ flugi Brm.: pyang [pjang] Lo pjaŋ len góriku.
ra (rao) eliĝi, elmoviĝi Vj.: ra 'hinausbewegen; aus,

hinaus' (& Ger.: raus)

 Íske ra házu(ket). Iu eliĝas el domo.
prep. el Káti telópa ra lésu. Katino kuras el arbaro.
suŋ (suoŋ) #2 malsupren(mov)iĝi Vj.: xuống 'hinunterbewegen;

hinunter' (& Lat.: sub)

 Émo suŋ dóliku. Ĝi malsuprenmoviĝas al valo.
prep. malsupren (al/de) Áplo tepáda suoŋ ot púmu. Pomo falas malsupren de arbo.
téw formoviĝi Km.: tö·w 'wegbewegen'
vao #3 eniĝi, enmoviĝi Vj.: vào 'hineinbewegen; in, hinein'

(& Rus.: в(о) [v(o)] "en")

 Mu vao házuku. "Mi eniĝas domon."
prep. en -n Émi tegéja vao házu. Ŝi iras en domon.
  • #1: Sinonimas al regula verbo na-kípa kaj paronimas resp. ĝemelas al la postpozicio kípe "ĝis"!
    1. 2: Dial.: sup (suop)
  • #3: Var.: vaw; en malnova ortografio: vaú

pliaj

RIM: * = ĝemelas kun regulaj
Kitaka Senco Etimo
mujk* ĉerpi Vj.: mực, mục, múc
gap* renkonti Vj.: gặp
got* senŝeligi Vj.: gọt
ŋen* havi tempon Alb.: ngen
vî scii Ĉeĥ.: ví

Formado de apartaj tempoj kaj modoj

Oni uzas la supre (A.1./2.) menciitajn erojn, sed ne 'te-'.

sufikso: -ta

Ekzemplo
Kitaka Senco Ekzemplo Senco
ćaota saluti Ému laćaota sin. Li salutis cin.

Ĉiklasaj verboj en la PraKitaka kaj Malnova Kitaka
Ŝtupo Kitaka Senco Etimo Ekzempoj Nuna lingvo Senco
Mn. daj #1 doni Rus.: дай [daj] Émi daj múku púlin. Émi tedája múge púlin. Ŝi donas al mi monon.
Pra. kej #2 rajti Ĉi.: kĕ-yĭ Éme kej titába do Móskva. Ému tetórna natába do Móskvi.

Ému tetórna natába Móskviku.

 Li rajtas vojaĝi al Moskvo.
  • #1: Ĝi simple fariĝis regula verbo. (tedája "donas", ladája "donis" ktp.)
  • #2: Ĝi fariĝis modala sufikso ĉe la verboj. (Émi dánskeja témilan. "Ŝi rajtas danci ĉi tie."

Ligendaj / bándedvari

Elŝutita el "http://www.kitakujo.de/w/index.php?title=Verboklasoj"
Personaj iloj