Postpozicioj

El Kitakujo

Iri al: navigado, serĉi

Antaŭ ili ĉiam devas aperi la postpozitivo. Dialektaj kaj parenc-lingvaj aperas sub Tivada lingvo aŭ tie.

RIM: Postpozicioj ekzistas en la finougraj, tjurkaj, dravidaj kaj aliaj lingvoj. Krome ili nur ordigeblas laŭ la Kitaka, ĉar ili mankas en Esperanto.

Enhavo

Lokaj / pjásari

Laŭ finno-ugraj modeloj okazas ĉe kelkaj vortoj tri-forma skemo laŭ aldirekto, loko kaj dedirekto. Kelkaj dialektoj plilarĝigas la skemon al kvar formoj laŭ Neneca resp. Eneca modelo de postpozicioj.

'Vo'-aj / 'vo'-ari

RIM: de la rusa во [vo] "en" resp. Slvk.: vo (v) "en"
1. ájsvo'(*) malantaŭ Ltv.: aiz
2. áltvo' (*) sub Turk.: alt; Fin.: alta, Est.: alt

(Par. Hung.: alatt, Fin.: alla, alle, Est.: all)

Hídol áltvosaj réko tesúra. Sub ponto fluas rivero.
3. anpírevo' (*) malantaŭ v-u ĉe pírevo' Paj pérkil anpíre-vosaj testéja. Li/ŝi staras malantaŭ muro.
4. ántarvo' (*) inter Ind.: antara Búkuril ántarvosaj pláto sjelájga. Inter libroj kuŝos folio.
5. béd-vo' (*) ĉe, flanke de Ur.: bedë (Lez.: p'ad, Krz.: bad-ow, Bd.: bodë) Múal hewrúnil bedvósaj testéja peóso. Flanke de mia amikino staras hundo.
6. béjvo' (*) ĉe Ger.: bei [baj](k-u Aktk.: b´ey 'LOC') Légo-me-l béjvosaj túldi testéja. Ĉe mia lito staras tablo.
7. énvo' (*) en = Házul énvosaj telájga kívimo. En domo kuŝas ŝtoneto.
8. pírevo' (*) antaŭ Mn.Pr.: pirsdau, Het.: piran Házul pírevosaj áwto testéja. Antaŭ domo staras aŭto.
9. prétvo' (*) kontraŭ Ltv.: pret Líntu lalénta stínil prétvoku. Birdo flugis kontraŭ muron.
10. úpvo' (*) sur Pld.: up, (op) Légo-me-l úpvosaj túso telájga. Sur mia lito kuŝas kuseno.
11. úprevo' (*)

(Var.: úparvo.)

super Sans./Pli.: upari, Bng.: upore

(Ger.: über, Lat.: super, Gr.: υπερ [iper < hüper])

Lésul úprevoket lént-maśino lalénta. De super arbaro flugis flugmaŝino.
RIM Ceteraj postpozicioj povas ekzisti en dialektoj aŭ sociolektoj.


RIM: (*) Ili estas diferencigataj per: -saj (loko), -ku (al-movo) kaj -ket (de-movo).

Sen-'vo'-aj / pa-'vo'-ari

1. béde flanke de, ĉe Ur.: bedë 'on the part of, by' (Lez.: p'ad,

Krz.: bad-ow, Bd.: bodë)

házul béde ĉe domo
2. bóde apud Bd.: bodë (Lez.: p'ad, Krz.: bad-ow, Ur.: bedë) légol bóde apud lito
3. dje al Enc.: d'e3 mjákol dje al tendo
4. dóre #1 laŭ Jap.: -dôri Gogáma śi-temel dórol dóre. Iru laŭ ĉi tiu vojo.
5. kim ekster Ĥan.(S): kim #2 Ému tla gerádil kim tezíva. Li loĝas ekster la urbo.
6. kípe ĝis Ĉin.: kip 'erreichen' kwétul kípe ĝis hejmo
7. nja al Nen.: n'aa', nya- mul nja al mi
8. úke tra Keĉ.: uku 'Loch' + Mod. Fin.: läpi 'Loch,

Öffnung; hindurch; (Präp./Postp.) durch'

stínil úke tra muro
9. uldítle apud Ĉer.: u-li-di-tlv 'beside' Gerádil uldítle sélo tedzája. Apud urbo troviĝas vilaĝo.
10. vamp en /= vambipi bélil vamp en ventro
11. vúke trans -n Sva.: -vuka "transiri, kruci" Gátul vúke paj lagéja. Li iris trans la straton.
  • #1: Var.: dóri.
  • #2: Par. Ĥan.(S): kæm@m 'out, outdoors, outside', Ĥan.: küm 'out; the exterior part', köm@n 'out, outdoors, outside', Hung.: ki (<kywe) 'out', kinn 'outside', kivül 'from without', Mans.: kün, kwän@; (N) kon '(being) out'

Kvarebenaj laŭ Samojeda modelo / kek-ojtákari loŋ dźja-samojéda modélo

Personaj iloj