Helpaj verboj

El Kitakujo

Redakto de 19:57, 22. Jun 2011 de Tlustulimu (Diskuto | kontribuoj)
(malsamoj) ← Antaŭa versio | Rigardi nunan version (malsamoj) | Sekva versio → (malsamoj)
Iri al: navigado, serĉi

Al ili apartenas nur kelkaj verboj kaj la nombro iom varias en la dialektoj. Krome listiĝas pliaj verboj ĉe la ligendaj verboj.

Ĝeneralaj / sómari

verboj kaj ekzemploj (rektaj) sencoj aldonaĵo #1 helpa senco etimo
na-géja #2 iri -eni + -ku -os Ger.: gehen
Mu tegéja púrijeniku. Mi promenos.
na-déta meti -uwan -ontos Lit.: dėti
Íti tedéta káwpuwan léjpin. Itino estas aĉetonta panon.
Paj tedéta dár-uwan háge áwton. Li estas donaconta al ŝi aŭton.
na-fára - na-X-a eki Isl.: fara
Ému tefára nagérsa. Li ekas labori.
na-góna iri - iĝi Pld.: gahn [gån]
na-káputa-góna #3 difektiĝi
  • #1: Ĝi staru ĉe la ĉefa verbo, kiu kelk-foje ŝanĝiĝas al substantiva infinitivo je -eni.
  • #2: Ĉi tiu uzo similas al:

la Fin.: tulla + ilativo de la infinitivo III kiel futuro [Laŭ "Praktisches Lehrbuch Finnisch", paĝo 160-161]. Krome al His.: ir + a + Inf. = futuro en latinameriko [Kaud. 5, paĝo 8; Kaud. 88, paĝo 48-49] Ankaŭ la Brazila uzas tian verbon, nome formon de ir "gehen" [Laŭ Kaud. 21, "Brasilianisch Wort für Wort", paĝoj 34-35] Ankaŭ en la Korea lingvo la ekvivalento estas helpverbo (ka.da) [Laŭ "Koreanisch für Globetrotter", paĝo 27] En la Planlingvo Unitario la verbo andar "iri" same helpverbas; ekz. ego andas portar "ich werde tragen" "mi portos" [Laŭ "Unitario", paĝo 39]

  • #3: Sed pli ofte oni uzas: na-kapút-etjana-ve-kapúta.

Dialektaj / ráźdari

verboj, ekzemploj, kie? (rektaj) sencoj aldonaĵo helpa senco etimo
na-tjéka - bi-, bil-, bis- esti + -ata, -ita, -ota Ltv.: tieku, tiek, tiekam, tiekat
Íti latjéka bildánja Újtut. #1 Itino estis batita de Ujtuo.
sudokcidenta meza kitaka1
Íti latjéka bildánja ot Újtu. #2
nordokcidenta meza kitaka1
1 Fakte temas pri la norda subgrupo de la Meza Kitaka. En la suda ja ekzistas pli da kazoj kaj la agentivo nenie mankas tie.
  • #1 En norma lingvo estas: Íti ladánjewa Újtut.
  • #2: Tie la agentivo kiel kazo ne ekzistas.
Personaj iloj